Od północy, 20 kwietnia trwa cisza wyborcza, czyli zakaz prowadza agitacji. Będzie ona trwała całą sobotę, aż do zakończenia głosowania w niedzielę, 21 kwietnia. Okres ciszy wyborczej może być jednak wydłużony w razie przedłużenia lub odroczenia głosowania przez obwodową komisję wyborczą.
Zgodnie z art. 107 Kodeksu Wyborczego w tym czasie zabronione jest m.in. zwoływanie zgromadzeń, organizowanie pochodów i manifestacji, wygłaszanie przemówień oraz rozpowszechnianie materiałów wyborczych, także w internecie.
Zabroniona jest także agitacja w lokalu wyborczym oraz na terenie budynku, w którym ten lokal się znajduje. Przebywając w nim, nie można pokazywać napisów, znaków oraz symboli kojarzonych z kandydatami i komitetami wyborczymi.
Zabronione jest również podawanie do publicznej wiadomości wyników przedwyborczych badań (sondaży) opinii publicznej dotyczących przewidywanych zachowań wyborczych lub wyników wyborów lub sondaży wyborczych przeprowadzanych w dniu głosowania. Przepisy dotyczą także internetu. Tego typu zachowanie zagrożone jest karą grzywny od 500 tys. do 1 mln zł.
- Szeroki zasięg oddziaływania mediów i internetu powoduje, że agitacja wyborcza wpływa na wyborców w gminach i miastach, w których przeprowadzane jest ponowne głosowanie w wyborach wójtów, burmistrzów i prezydentów miast (tzw. II tura wyborów) bez względu na to, gdzie działania agitacyjne są prowadzone. Zakazu agitacji należy zatem przestrzegać na obszarze całego kraju - przypomina Sylwester Marciniak, przewodniczący Państwowej Komisji Wyborczej. Podkreśla jednocześnie, że oceny konkretnych działań nie dokonują organy wyborcze, lecz policja i sądy, bowiem naruszenie tzw. ciszy wyborczej stanowi wykroczenie.
Przeczytaj: Wybieramy. ABC głosowania w wyborach samorządowych
Organizacja imprez niezwiązanych z kampanią wyborczą
Z przepisów Kodeksu wyborczego nie wynika zakaz organizowania w czasie tzw. ciszy wyborczej imprez czy uroczystości niezwiązanych z kampanią wyborczą, o ile nie będą one wykorzystywane do celów agitacji wyborczej, nie będą zawierały jej elementów, tj. w ich trakcie nie będą prezentowane czy dystrybuowane plakaty, bilbordy, ulotki i inne materiały wyborcze, a osoby ją organizujące i uczestniczące w niej nie będą propagowały haseł czy wygłaszały przemówień stanowiących agitację wyborczą lub mających charakter tej agitacji.
PKW przypomina, że zapewnienie przestrzegania przepisów prawa odnoszących się do tych kwestii, należy do organizatorów tych imprez i to oni ponoszą odpowiedzialność za ewentualne ich naruszenie. Do oceny przypadków, w których zachodzi podejrzenie naruszenia przepisów karnych (art. 498 Kodeksu wyborczego), jak i do podejmowania działań w tych sytuacjach właściwe są organy ścigania i sądy.
Modyfikowanie lub przemieszczanie materiałów wyborczych
W okresie tzw. ciszy wyborczej materiały wyborcze zamieszczone zgodnie z prawem przed jej rozpoczęciem nie muszą być usunięte z przestrzeni publicznej, nawet jeśli znajdują się na ogrodzeniu lokalu wyborczego. Przeczytaj także: Agitacja wokół lokalu wyborczego jest możliwa, ale przepisy trzeba doprecyzować
Jednak modyfikowanie lub przemieszczanie materiałów promujących poszczególnych kandydatów w czasie „ciszy wyborczej” (bez względu na nośnik tych materiałów) może być potraktowane jako niedozwolone prowadzenie agitacji wyborczej. Dotyczy to między innymi materiałów rozpowszechnianych na wyświetlaczach LED, na pojazdach mechanicznych czy w internecie (bez względu na to, kto jest ich właścicielem czy użytkownikiem).
Gdzie zgłaszać naruszenia?
Ewentualne naruszenie zakazu jest wykroczenie z art. 498 Kodeksu wyborczego, w związku z czym, właściwymi do rozstrzygania w tych sprawach są organy ścigania i sądy, a nie organy wyborcze.
Świadkowie łamania ciszy wyborczej powinni zadzwonić na policję, pod numer 977.
Organizacja i finansowania tzw. wieczorów wyborczych
Państwowa Komisja Wyborcza przypomina, że tzw. wieczór wyborczy związany z danymi wyborami, tj. odbywający się po zakończeniu kampanii wyborczej, ale jednak w dniu głosowania, powinien zostać zorganizowany przez komitet wyborczy, a koszty jego organizacji powinny zostać pokryte ze środków tego komitetu. Organizacja takiego wieczoru mieści się bowiem w pojęciu „celu związanego z wyborami”, o którym mowa w art. 129 par 1 Kodeksu wyborczego (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 22 sierpnia 2012 r., III SW 3/12)
Ponadto od dnia przyjęcia przez właściwy organ wyborczy zawiadomienia o utworzeniu komitetu wyborczego, do dnia wyborów (zatem do godziny 24:00 w tym dniu) partia polityczna, która samodzielnie utworzyła komitet wyborczy lub wchodzi w skład koalicji wyborczej, nie może prowadzić i finansować działalności na rzecz upowszechniania celów programowych partii politycznej (art. 141 par. 2 Kodeksu wyborczego), do których niewątpliwie należy jej udział w procesach wyborczych (art. 1 ust. 1 ustawy o partiach politycznych).
