Ustawę o zmianie przepisów "w celu przeciwdziałania lichwie" poparło 303 posłów, przeciw było 11, zaś 130 wstrzymało się od głosu. Ustawa trafi teraz do Senatu. Rząd przyjął te obszerne propozycje autorstwa Ministerstwa Sprawiedliwości w końcu listopada ub.r., do Sejmu wpłynęły one pod koniec grudnia zeszłego roku. W styczniu odbyło się pierwsze czytanie w Sejmie, po którym projektem zajęły się sejmowe komisje: sprawiedliwości i praw człowieka oraz finansów oraz sejmowa podkomisja. "Nowe przepisy ucywilizują system udzielania w Polsce pożyczek; Polacy będą realnie przez państwo chronieni" - mówił w listopadzie zeszłego roku minister sprawiedliwości Zbigniew Ziobro.

 

Ustawa określi maksymalne koszty kredytu

Resort sprawiedliwości, który przygotował projekt poinformował, że głównym jego założeniem odnoszącym się do kwestii antylichwiarskich jest "określenie maksymalnych kosztów odsetkowych i pozaodsetkowych oraz obniżenie tych kosztów".
Zgodnie z projektem pozaodsetkowe koszty według zapisu Kodeksu cywilnego w całym okresie spłaty pożyczki nie będą mogły być wyższe aniżeli 25 proc. całkowitej kwoty danej pożyczki. Z kolei w przepisach o kredycie konsumenckim przewidziano obniżenie limitu pozaodsetkowych kosztów kredytu w całym okresie kredytowania z obecnych 100 proc. kwoty kredytu – do wysokości 45 proc. tej kwoty.

Ustawa ma na celu, jak deklarują jego autorzy, przeciwdziałanie negatywnemu zjawisku tzw. rolowania kredytu - chodzi o sytuacje, gdy składa się konsumentowi, który już zaciągnął kredyt, ofertę kolejnego kredytu, co w rezultacie "prowadzi do tego, że klient wpada w spiralę długów".

Pożyczki w lombardach do osobnej regulacji

Jak podkreślił Zbigniew Ziobro, proponowana regulacja "cywilizuje system udzielania w Polsce pożyczek" i "sprawia, że Polacy będą realnie przez państwo chronieni". - Cieszę się, że Rada Ministrów ostatecznie przyjęła projekt "ustawy antylichwiarskiej", uzgodniliśmy również, że Ministerstwo Finansów w krótkim czasie zaproponuje odpowiednie regulacje dotyczące rynku lombardowego - powiedział po posiedzeniu rządu premier Mateusz Morawiecki. Przyznał, że "regulacje dotyczące rynku lombardowego, czyli pewien wycinek całego rynku pożyczkowego", nie znalazły się w tym projekcie. - Ale już wszystkich z tego miejsca, w tym momencie chcę uspokoić i powiedzieć, że przyjęliśmy również takie zobowiązanie, że nie będziemy czekać na to, aż te regulacje zostaną ostatecznie opracowane - powiedział szef rządu. 

Czytaj: 
MS pracuje nad projektem przepisów antylichwiarskich>>
Ograniczenia dla firm pożyczkowych korzystne dla lombardów>>

 

Izabela Heropolitańska, Agnieszka Nierodka, Tomasz Zdziarski

Sprawdź  
POLECAMY

Definicja kosztów pozaodsetkowych w kodeksie

W Kodeksie cywilnym i Kodeksie karnym znajdzie się definicja kosztów pozaodsetkowych, która ma chronić kredytobiorców przed nakładaniem na nich dodatkowych marż, prowizji i opłat związanych z pożyczką. Takie ukryte koszty, związane z rozmaitymi prowizjami czy koniecznym ubezpieczeniem, często są tak wysokie, że realne oprocentowanie zobowiązań kredytowych sięga kilkuset procent.

Określony zostanie limit maksymalnej wysokości kosztów pozaodsetkowych w umowie pożyczki pieniężnej zawieranej z osobą fizyczną. Rozwiązanie to sprawić ma, że koszty te w całym okresie spłaty pożyczki nie mogą być wyższe niż 25 proc. całkowitej kwoty pożyczki. Natomiast w przypadku kredytu konsumenckiego pozaodsetkowe koszty w całym okresie kredytowym nie mogą przekraczać 45 proc. kwoty zobowiązania.

Udzielający pożyczki w sposób jasny ma poinformować pożyczkobiorcę o łącznej wysokości kosztów pozaodstekowych, wysokości odsetek i kwocie należności z tytułu odsetek, które ma zapłacić za udzieloną pożyczkę. Jeżeli dojdzie do wcześniejszej spłaty kredytu konsumenckiego, kredytobiorca nie może żądać kosztów pozaodsetkowych za okres pozostały do zakończenia okresu, na który udzielono kredytu.

Niższe koszty pozaodsetkowe

Nowe przepisy znacząco zmniejszyć mają również koszty niezależne od okresu kredytowania. Zostaną obniżone z 25 do 10 proc., natomiast koszty zależne zmniejszą się z 30 do 10 proc. W przypadku „chwilówek”, zawieranych z bankiem lub instytucją pożyczkową na okres do 30 dni, koszty pozaodsetkowe w żadnym wypadku nie mogą przekraczać 5 proc. wartości pożyczki.

Regulacja zwiększyć ma też ochronę konsumentów przed nakładaniem na nich przez instytucje udzielające pożyczek nieuzasadnionych kosztów. Nowe rozwiązania zakazują też tym instytucjom żądania zabezpieczenia (np. zastaw lub weksel), którego wartość znacząco przekraczałaby wysokość kwoty pożyczki.

Obowiązek szczegółowej weryfikacji dokumentów

Kredytodawca przed udzieleniem kredytu konsumenckiego zostanie zobowiązany do zweryfikowania wysokości dochodów i wydatków oraz oceny zdolności kredytowej osoby starającej się o kredyt. Jeżeli z przedstawionych przez klienta dokumentów wynikać będzie, że ma on zaległości w spłacie innego zobowiązania przekraczające 6 miesięcy, a instytucja pożyczkowa mimo wiedzy na ten temat udzieli klientowi kredytu, to dalsze zbycie wierzytelności z tej umowy będzie nieważne.

Natomiast dochodzenie wierzytelności będzie dopuszczalne dopiero po całkowitej spłacie wcześniejszego zobowiązania, jego wygaśnięciu lub po prawomocnym stwierdzeniu przez sąd nieistnienia tego zobowiązania. Zakaz zbywania wierzytelności i jej dochodzenia nie będzie wstrzymywał biegu przedawnienia.

 

Większy nadzór nad instytucjami pożyczkowymi

Działalność instytucji pożyczkowych ma monitorować i kontrolować Komisja Nadzoru Finansowego. Według autorów projektu, pozwoli to zapewnić zgodność działalności instytucji pożyczkowych z ustawą oraz bezpieczeństwo rynku finansowego w zakresie udzielania kredytu konsumenckiego. Komisja w przypadku stwierdzenia naruszeń będzie mogła np. nałożyć na podmiot udzielający pożyczek karę pieniężną w wysokości do 15 mln zł.

Do rejestru instytucji pożyczkowych będzie mógł zostać wpisany jedynie podmiot prowadzący działalność w formie spółki akcyjnej, o kapitale zakładowym w wysokości miliona złotych. Dodatkowo rozpoczynając działalność, podmiot taki będzie zobowiązany wykazać pochodzenie środków, z których udziela kredytów konsumenckich, co znacząco utrudni proceder prania brudnych pieniędzy i ograniczy skalę czerpania zysków z tej działalności przez szarą strefę. Co równie istotne, członkiem władz instytucji pożyczkowej będzie mogła zostać wyłącznie osoba niekarana.

Nadzór KNF nie wyłącza nadzoru sprawowanego przez Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów, podobnie jak dzieje się np. w ramach usług konsumenckich świadczonych przez banki, nadzorowanych przez te dwie instytucje.