Jak deklarował resort sprawiedliwości, który przygotował projekt zmian, jego intencją jest stopniowanie odpowiedzialności upadłego w zależności od stopnia jego winy, tzn. jedynie w wyjątkowych przypadkach powinno dochodzić do odmowy oddłużenia i to są przypadki najbardziej rażące, przypadki działań o charakterze celowym i intencjonalnym. A gdy chodzi o mniejszy stopień winy i działania o charakterze niedbałym i lekkomyślnym, to nie powinno to prowadzić do odmowy oddłużenia, tylko do wydłużenia okresu spłaty.
Uproszczona procedura dla osób fizycznych
Nowelizacja przewiduje, że osoby, które nie prowadzą działalności gospodarczej, będą mogły wystąpić o ogłoszenie upadłości w uproszczonej procedurze, czyli bez wyznaczania sędziego-komisarza. Według autorów projektu, rozwiązanie to pozwoli odciążyć administrację sądową od obsługi najprostszych spraw dotyczących upadłości konsumenckiej. - Dzięki temu sądy będą mogły się skupić na bardziej złożonych sprawach związanych z restrukturyzacją i upadłością przedsiębiorców - przewiduje Ministerstwo Sprawiedliwości.
Ustawa przewiduje też możliwość zawierania przez dłużników układów z wierzycielami, z ograniczonym do minimum udziałem sądu, pod kierunkiem licencjonowanego doradcy restrukturyzacyjnego, który będzie jednocześnie czuwał nad wykonaniem tak zawartego układu.
Czytaj: Polakom nie podoba się upadłość konsumencka>>
Wierzyciele ocenią zawinienia dłużnika
Usprawnieniu procedury upadłościowej ma służyć również rezygnacja z konieczności badania przez sąd – na etapie ogłaszania upadłości – zawinienia dłużnika w doprowadzeniu lub pogłębieniu stanu niewypłacalności. Ewentualne niewłaściwe zachowania dłużnika będą badane dopiero na etapie ustalenia planu spłat, a zatem wtedy, gdy o zachowaniach dłużnika będą mogli wypowiedzieć się także wierzyciele i wtedy podejmowana będzie decyzja, czy możliwa jest odmowa oddłużenia.
Odmowa tylko przy celowym działaniu
Według zmienionych przepisów możliwość odmowy oddłużenia ograniczona ma być do sytuacji celowego działania nakierowanego na trwonienie majątku, a więc prowadzącego do oczywistego pokrzywdzenia wierzycieli i wynikającego ze złej woli dłużnika. Ustalenie innych istotnych uchybień w zachowaniach dłużnika nie będzie wyłączało oddłużenia, będzie natomiast powodować wydłużenie planu spłaty wierzycieli do 7 lat, w miejsce maksymalnie 3 lat spłaty dla rzetelnego dłużnika.
Przedsiębiorca będzie chroniony przed bezdomnością
Jedna ze zmian przewiduje rozszerzenie na przedsiębiorców będących osobami fizycznymi ochrony przed bezdomnością na równych zasadach z konsumentami. Obecnie dłużnik, któremu zlicytowano dom lub mieszkanie, nie ma ochrony, jeśli ogłoszono jego upadłość jako przedsiębiorcy i po eksmisji grozi mu bezdomność. Po zmianie prawa z sumy ze sprzedaży domu lub mieszkania wydzielana będzie kwota, która będzie odpowiadała przeciętnemu czynszowi za najem w tej samej miejscowości, za którą dłużnik przez dwa lata będzie mógł wynajmować mieszkanie.
Ustawa przewiduje także, że zgłoszenia wierzytelności będą składane bezpośrednio doradcy restrukturyzacyjnemu pełniącemu funkcję syndyka.
Coraz więcej upadłości konsumenckich
Z danych Ministerstwa Sprawiedliwości wynika, że w 2018 r. ogłoszono 6 tys. 552 upadłości konsumenckie, przy 12 tys. 719 złożonych wnioskach; w 2017 r. ogłoszono 5 tys. 470 upadłości konsumenckich, przy 11 tys. 120 złożonych wnioskach, zaś w 2016 r. ogłoszono 4 tys. 447 upadłości konsumenckich, przy 8 tys. 694 złożonych wnioskach.