Skargą nadzwyczajną wniesioną 29 grudnia 2020 r. Rzecznik Finansowy zaskarżył w całości prawomocny wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie. Spór toczył się  przeciwko Bank S.A. w W. w sprawie ochrony dóbr osobistych.

Czytaj: Długi firm handlujących na bazarach sięgają 80 milionów złotych>>

Dwa różne wyroki

Sąd I instancji uwzględnił powództwo kredytobiorcy i zasądził na jego rzecz kwotę 10 tys. złotych tytułem zadośćuczynienia. Od wyroku apelację wywiódł bank. Sąd drugiej instancji zmienił wyrok sądu I instancji i oddalił powództwo wskazując, że należy wyraźnie rozdzielić sferę ochrony dóbr osobistych od sfery ochrony danych osobowych. Sąd odwoławczy doszedł do przekonania, że pomimo bezprawnego i zawinionego działania banku w zakresie naruszenia przepisów dotyczących danych osobowych, nie należy go utożsamiać z dobrami osobistymi.

Sprawdź w LEX: I CSK 690/17, Grupy dóbr osobistych. Ochrona dóbr osobistych w związku z korzystaniem z danych osobowych. - Wyrok Sądu Najwyższego >>>

 

Ochrona danych osobowych. Kontrola i postępowanie w sprawie naruszenia przepisów. Poradnik ze wzorami

Mirosław Gumularz, Patrycja Kozik

Sprawdź  

W tej  sprawie Sąd Apelacyjny w Warszawie, VI Wydział Cywilny uznał, że nie doszło do naruszenia dóbr osobistych, i aby umieszczenie danych osobowych powoda w Centralnej Bazie Danych – Bankowego Rejestru tzw. rejestru niesolidnych dłużników skutkowało jego znieważeniem, naruszeniem wyobrażenia o jego własnej wartości, a tym samym naruszeniem jego godności osobistej.

Sąd Apelacyjny uznał nadto, że działanie pozwanego nie stanowiło formy uprzedmiotowienia osoby powoda, czy też naruszało sferę autonomii przynależnej każde jednostce. Ponadto, zdaniem sądu odwoławczego zawarta w rejestrze nieprawdziwa informacja o niespłaconym przez powoda kredycie obiektywnie nie wywołała takich skutków.

 

 

Skarga nadzwyczajna rzecznika

W ocenie Rzecznika Finansowego zaskarżone orzeczenie było niezgodne z zasadą sprawiedliwości społecznej wyrażoną w art. 2 Konstytucji RP oraz naruszało zasadę ochrony godności człowieka wyrażoną w art. 30 Konstytucji RP.

Rzecznik Finansowy wskazał nadto, że zaskarżone orzeczenie odmawia powodowi prawa do ochrony prawnej życia prywatnego, czci i jego dobrego imienia, o którym stanowi art. 47 Konstytucji RP oraz prawa do ochrony danych osobowych.
Sąd Najwyższy w Izbie Kontroli Nadzwyczajnej w wyroku z 24 listopada br. zgodził się z argumentami rzecznika. I uchylił zaskarżone orzeczenie.

Należy się zadośćuczynienie

Według sędziego sprawozdawcy Janusza Nieszporuka i całego składu orzekającego, pozwany nie wykazał okoliczności wyłączających bezprawność naruszenia dobra osobistego strony powodowej. Zgłoszenie dłużnika przez wierzyciela do tzw. rejestru niesolidnych dłużników jest wprawdzie działaniem w ramach obowiązującego porządku prawnego, a przekazanie do rejestru danych o zobowiązaniach jest wykonywaniem prawa podmiotowego wierzyciela, jednakże w okolicznościach tej sprawy pozwany nie tylko nie umiał miarodajnie wyjaśnić powodowi przyczyn istniejącego formalnie zadłużenia i zaoferować odpowiedniego rozwiązania, ale nie wziął również odpowiedzialności za zaistniałą sytuację.

Czytaj w LEX: Istota naruszenia czci człowieka jako dobra osobistego - LINIA ORZECZNICZA >>>

Niewątpliwie zachowania pozwanego,  naruszyły dobra osobiste powoda, w postaci godności i poczucia bezpieczeństwa, gdyż został napiętnowany jako niesolidny dłużnik, który nie spłaca swoich zobowiązań, chociaż one nie zaistniały.
A zatem - naruszenie przez pozwanego dóbr osobistych powoda było działaniem bezprawnym, wobec którego stronie powodowej przysługuje ochrona prawna przewidziana w art. 24 k.c. i 448 k.c.
SN przypomniał, że przy ocenie rozmiaru krzywdy w orzecznictwie uwzględnia się:

  • perspektywę samego pokrzywdzonego (czynnik subiektywny),
  • jak i perspektywę obiektywną przeciętnego odbiorcy na naruszenie tego typu (czynnik obiektywny); nasilenie i czas trwania krzywdy;
  • stopień zawinienia sprawcy, który może powodować zwiększenie ujemnych przeżyć  poszkodowanego; motywację sprawcy, w szczególności czy działał z niskich
    pobudek, np. w celu uzyskania określonych korzyści i czy je uzyskał;
  •  zachowanie się sprawcy po wyrządzeniu tej krzywdy, tj. czy był nastawiony obojętnie, pojednawczo, czy konfliktowo; zasięg podmiotowy krzywdy tj. czy doszło do jej
    wyrządzenia w obecności osób trzecich, w środkach masowego przekazu; 
  • zachowanie samego pokrzywdzonego, w szczególności czy z jego strony nastąpiła jakaś forma retorsji za doznaną krzywdę

Rzecznik Finansowy poprawnie więc wykazał, że z zasady demokratycznego państwa prawnego urzeczywistniającego zasady sprawiedliwości społecznej może wynikać obowiązek zasądzania zadośćuczynienia w przypadku stwierdzenia, że skutkiem naruszenia tego dobra osobistego jest krzywda niemajątkowa.

Sygnatura akt I NSNc 520/21, wyrok Izby Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych SN z 24 listopada 2022 r.

Czytaj w LEX: Zatrzymanie i przeszukanie klienta sklepu wobec podejrzenia kradzieży a dobra osobiste >>>

Czytaj w LEX: Zasady redagowania przez sąd oświadczenia o przeproszeniu za naruszenie dóbr osobistych >>>

 

 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.