Urząd Komisji Nadzoru Finasowego poinformował, że dla potrzeb tej analizy zbadał 431 wyroków zapadłych w sprawach, w których przedmiotem sporu była stawka najmu pojazdu zastępczego, wynajętego przez poszkodowanego bez pośrednictwa zakładu ubezpieczeń w ramach ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych („ubezpieczenie OC ppm”), w uzasadnieniu do których powołano uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 24 sierpnia 2017 r. (sygn. III CZP 20/17), dalej „uchwała III CZP 20/17”.
SN pochwalił zgodę ubaezpieczycieli na nejm pojazdu
W uchwale tej Sąd Najwyższy pozytywnie ocenił praktykę zakładów ubezpieczeń, polegającą na oferowaniu poszkodowanym najmu pojazdu zastępczego od wypożyczalni współpracującej z danym zakładem. Zdaniem Sądu pozwala to ograniczyć koszty obsługi roszczeń o zwrot kosztów pojazdu zastępczego, a więc i uniknąć powstania presji na wzrost wysokości składki za ubezpieczenie OC ppm. Jeżeli bowiem poszkodowany bezzasadnie nie skorzysta z propozycji zakładu i wynajmie pojazd zastępczy na własną rękę, wtedy zakład będzie zwolniony z obowiązku zwrotu wyższych kosztów najmu, niż koszty wynikające z jego propozycji.
- Trzeba jednak przy tym pamiętać, że nie każda propozycja najmu ze strony zakładu ubezpieczeń będzie ograniczała odpowiedzialność ubezpieczyciela z tytułu kosztów najmu pojazdu zastępczego, poniesionych przez poszkodowanego: jedynie taka, która spełni warunki sformułowane przez Sąd Najwyższy w uchwale III CZP 20/17 - stwierdza KNF.
Czytaj: Sąd: Najem pojazdu zastępczego do czasu kupna nowego auta>>
Trzeba zaproponować równorzędny pojazd
Jak zauważają autorzy analizy, uchwała III CZP 20/17 przede wszystkim wymaga, aby zakład ubezpieczeń przedstawił propozycję skorzystania z pojazdu cyt. „równorzędnego pod istotnymi względami pojazdowi uszkodzonemu albo zniszczonemu (zwłaszcza co do klasy i stanu pojazdu), zapewniając pełne pokrycie kosztów jego udostępnienia”. Co więcej propozycja zakładu, musi być oparta na realnej ofercie, sformułowanej cyt. „we współpracy z przedsiębiorcą trudniącym się wynajmem pojazdów”. Jeżeli propozycja zakładu nie spełnia tych warunków, wtedy zakład nie może powoływać się na tę propozycję, by odmówić zwrotu tej części kosztów najmu poniesionych przez poszkodowanego, która wykracza ponad koszt najmu wyliczony wg stawek wynikających z umowy łączącej ubezpieczyciela ze współpracującym przedsiębiorcą. Taka propozycja bowiem w żaden sposób nie limituje odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń.
Sąd Najwyższy stwierdził też, że nawet jeżeli propozycja zakładu ubezpieczeń odpowiada powyższym warunkom, to zakład może być zobowiązany do pokrycia kosztów najmu poniesionych przez poszkodowanego ponad koszty wynikające z tej propozycji, jeżeli poszkodowany cyt. „wykaże szczególne racje, przemawiające za uznaniem ich za „celowe i ekonomicznie uzasadnione””.
Sądy stosują się do uchwały SN
Jak zauważa KNF, ogólne zasady, które Sąd Najwyższy sformułował we wspomnianej uchwale są stosowane przez sądy powszechne rozstrzygające spory o zwrot kosztów pojazdu zastępczego. Analiza orzeczeń przeprowadzona przez UKNF pozwoliła ustalić jakie konkretnie prawa i obowiązki poszkodowanych wynikają zdaniem sądów powszechnych ze stanowiska wyrażonego przez Sąd Najwyższy.
Jak wynika z tej analizy, zdaniem sądów:
- Zakład ubezpieczeń powinien przedstawić poszkodowanemu realną propozycję najmu pojazdu zastępczego, który pod istotnymi względami będzie odpowiadał pojazdowi należącemu do poszkodowanego. Jedynie propozycja spełniająca przedmiotowe kryteria może uzasadniać odmowę pokrycia tej części kosztów najmu, która wykracza ponad koszt najmu wyliczonego wg stawek wynikających z umowy łączącej ubezpieczyciela ze współpracującym przedsiębiorcą jeżeli poszkodowany najął pojazd zastępczy we własnym zakresie.
- Poszkodowany nie ma obowiązku korzystania z realnej propozycji najmu przedstawionej przez zakład ubezpieczeń. Musi jednak być gotowy w pewnych sytuacjach samodzielnie pokryć część kosztów najmu wynikających z wybranej przez siebie innej oferty, w takim zakresie, w jakim przekraczają one koszty wynikające z realnej propozycji zakładu.
- Oceny, czy dana okoliczność powoduje, że odpowiedzialność zakładu ubezpieczeń obejmuje również koszty najmu poniesione przez poszkodowanego powyżej stawki z przedstawionej przez zakład propozycji najmu, czy też wyłącza odpowiedzialność w tym zakresie, należy oceniać w świetle wszystkich okoliczności sprawy.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.