Wprowadzona w art. 31 ustawy z dnia 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci (Dz. U. poz. 195) zmiana art. 833 k.p.c. mająca na celu wyłączenie kwot świadczenia wychowawczego - tzw. świadczenia "500+" oraz świadczeń, dodatków i innych kwot enumeratywnie wymienionych w przepisach ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz. U. 2016 r. poz. 575) spod egzekucji nie jest obecnie skuteczna w przypadku prowadzenia egzekucji z rachunku bankowego. Ten rodzaj egzekucji wierzytelności odznacza się bowiem tym, że środki pieniężne wpływające na rachunek bankowy niezależnie od swojego pochodzenia stają się po prostu środkami zgromadzonymi na rachunku. A zatem nawet w przypadku, gdy są one chronione przed egzekucją na podstawie przepisów szczególnych (np. część wynagrodzenia za pracę), z momentem wpływu na rachunek bankowy podlegają egzekucji na zasadach określonych dla egzekucji wierzytelności z rachunku bankowego. Organ dokonujący zajęcia (komornik sądowy czy też administracyjny organ egzekucyjny) nie ma bowiem wiedzy, jakie środki znajdują się na zajmowanym rachunku bankowym oraz skąd one pochodzą.

Obecnie wnioski o ograniczenie egzekucji

Tym samym dłużnicy, którym przyznano świadczenie wychowawcze albo dodatek w wysokości świadczenia wychowawczego, chcąc uniknąć przekazania ich na poczet egzekwowanych należności, muszą obecnie występować z wnioskiem o ograniczenie egzekucji z rachunku bankowego o kwotę pochodzącą ze świadczenia bądź dodatku. Złożenie takiego wniosku wiąże się z obowiązkiem wykazania źródła pochodzenia przedmiotowych kwot, co ze względu na charakterystyczną wysokość świadczenia wychowawczego oraz tytuł przelewu nie jest może zbyt trudne, jednak wymaga dopełnienia dodatkowych formalności.

Wyłączenie świadczeń spod egzekucji z rachunku bankowego

W celu uniknięcia takich sytuacji wprowadzono odpowiednie zmiany ustawowe polegające na wyłączeniu spod zajęcia, w przypadku egzekucji z rachunku bankowego, środków niepodlegających egzekucji na podstawie art. 833 § 6 i 7 k.p.c. w brzmieniu nadanym ustawą z dnia 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci. W związku z tym dodano w art. 890 k.p.c. przepis wyłączający określone świadczenia spod egzekucji prowadzonej z rachunku bankowego. Zajęcie wierzytelności z rachunku bankowego nie będzie zatem obejmowało: świadczeń alimentacyjnych, świadczeń pieniężnych wypłacanych w przypadku bezskuteczności egzekucji alimentów, świadczeń rodzinnych, dodatków rodzinnych, pielęgnacyjnych, porodowych, dla sierot zupełnych, zasiłków dla opiekunów, świadczeń z pomocy społecznej, świadczeń integracyjnych, jak również świadczeń wychowawczych oraz świadczeń, dodatków i innych kwot wskazanych w ustawie z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej. Zajęcie wierzytelności z rachunku bankowego nie obejmie ponadto środków finansowych na utrzymanie lokalu mieszkalnego w budynku wielorodzinnym lub domu jednorodzinnego w części przysługującej na umieszczone w rodzinie zastępczej lub rodzinnym domu dziecka dzieci i osoby, które osiągnęły pełnoletniość, przebywając w pieczy zastępczej.

Bank nie wykona zajęcia komorniczego

Analogiczną regulację, dotyczącą zwolnienia spod egzekucji z rachunku bakowego, wprowadzono w Prawie bankowym (Dz. U. z 2015 r. poz. 128). Takie rozwiązanie ma stanowić skuteczną ochronę przed realizacją wierzytelności objętych tytułem wykonawczym ze świadczeń zwolnionych spod egzekucji, które znajdowały się na rachunku bankowym w chwili dokonania zajęcia lub wpłynęły na ten rachunek już po dokonaniu zajęcia. Wejście w życie nowych przepisów uniemożliwi bankowi wykonanie zajęcia komorniczego świadczeń zwolnionych spod egzekucji ze względu na ich wyłączenie spod tego zajęcia (środki nie będą przekazywane na pokrycie egzekwowanej należności).

Bank będzie musiał powiadomić komornika o niemożności przekazania środków

Zadaniem banku będzie powiadomienie komornika o niemożności przekazania części kwoty znajdującej się na rachunku bankowym ze względu na okoliczność, iż pochodzi ona ze świadczeń niepodlegających zajęciu. Autorzy zmian przewidują, że poczynienie przez bank ustaleń co do źródła pochodzenia środków znajdujących się na rachunku bankowym klienta nie przysporzy bankowi jakichkolwiek trudności, gdyż bank, mając pełny dostęp do rachunku klienta, bez problemu powinien ustalić tytuły, w oparciu o które klient otrzymał określone środki pieniężne.

Wprowadzająca omawiane zmiany ustawa z dnia 10 czerwca 2016 r. o zmianie ustawy - Kodeks rodzinny i opiekuńczy oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 1177) wejdzie w życie 20 sierpnia 2016 r.