Adwokatura od lat postuluje zmiany w wysokości wynagrodzenia za świadczoną pomoc prawną z urzędu. Postanowienie o kosztach obrońcy z urzędu zarówno wydane w ramach wyroku jak i w formie postanowienia ma szczególny charakter. Zapadły wyrok w tym zakresie cechuje się odrębnością, zbliżoną charakterem do postanowienia co oznacza że brak jest podstaw do odmiennego traktowania go w zakresie kosztów procesu skoro może być zaskarżony w analogicznym trybie.
Postanowienia wykonalne z chwilą ogłoszenia
Jednocześnie treść art. 462 Kodeksu postępowania karnego nie pozostawia żadnych wątpliwości i przesądza że jeżeli ustawa nie stanowi inaczej, zażalenie nie wstrzyma wykonania zaskarżonego postanowienia. A zatem orzeczenie nie tylko w postaci postanowienie ale także wyroku - w zakresie przyznanych kosztów obrońcy lub pełnomocnika z urzędu jest wykonalne z chwilą ogłoszenia a zażalenie lub odwołanie w formie apelacji nie wstrzyma jego wykonania. Nie ma też znaczenia termin jego doręczenia stronie.
Zobacz procedurę w LEX: Wstrzymanie wykonania zaskarżonego postanowienia >
Tymczasem w praktyce, pomimo wydanego postanowienia, sądy wstrzymują wypłatę wynagrodzenia do czasu prawomocnego zakończenia całości postępowania, dlatego że sprawa nie kończy się na etapie sądu pierwszej instancji. Dodatkowo zaś obrońca z urzędu, który wywiódł skuteczny środek zaskarżenia, również może domagać się zasądzenia kosztów na etapie postępowania przed sądem drugiej instancji.
Czytaj: Koronawirus wstrzymuje wynagrodzenia dla pełnomocników z urzędu>>
Wówczas zasądzone w drugiej instancji koszty obrońcy z urzędu zapłaci po wystawieniu kolejnej faktury również sąd pierwszej instancji. Jeśli sprawa zostanie uchylona do ponownego rozpoznania, koszty te będą naliczane wobec tego samego obrońcy od nowa aż do czasu prawomocnego wyroku.
Zobacz linię orzeczniczą: Wstrzymanie postanowienia o zmianie tymczasowego aresztowania na poręczenie w sytuacji złożenia przedmiotu poręczenia i zażalenia prokuratora >
Nie ma podstaw do odwlekania
Warto zatem podkreślić, że sąd ma obowiązek orzec o kosztach procesu, określając kto i w jakim zakresie je ponosi, w tym o kosztach nieopłaconej przez stronę pomocy prawnej udzielonej z urzędu. Jeżeli nie orzeczono w tym przedmiocie lub gdy zachodzi konieczność dodatkowego ustalenia wysokości orzeczonych już kosztów, np. w przypadku niewłaściwie zasadzonej kwoty, uzupełniające orzeczenie wyda na wniosek lub z urzędu odpowiednio sąd pierwszej lub drugiej instancji.
Czytaj w LEX: Zmiany biegu terminów w tzw. tarczy antykryzysowej w związku z koronawirusem - konsekwencje prawne >
Nie ma zatem podstawy prawnej do odwlekania konieczności wydania rozstrzygnięcia i niezwłocznego przekazania go do wykonania w związku z zakończeniem określonego etapu postępowania. Dodatkowo zaś jeśli postępowanie karne toczy się już znaczny czas, obrońca może wystąpić z wnioskiem o częściowe wynagrodzenie tytułem świadczonej przez siebie pomocy prawnej. Ta decyzja sądu - uzależniona od częstotliwości wyznaczanych terminów rozpraw, skomplikowania sprawy ale też oceny udziału w niej obrońcy – dziś nabiera nowego znaczenia. Wykonalna z chwila wydania ma szansę stać się dodatkowym wsparciem dla adwokata prowadzącego praktykę sądową.
Czytaj w LEX: Prawa i obowiązki pełnomocników procesowych w praktyce w związku z koronawirusem >
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
