Sądy łatają dziurę w budżecie kosztem pełnomocników

Jeden z warszawskich sądów poinformował ostatnio pełnomocników, że w związku z brakiem środków, za urzędówki zapłaci w kolejnym miesiącu. Adwokaci uważają, że czas ukrócić takie praktyki, bo de facto oznaczają one kredytowanie przez pełnomocników sądu. W Senacie jest już petycja z propozycją zmiany przepisów - zakłada wprowadzenie odsetek za opóźnienie w takich płatnościach.

Autorem petycji jest Robert Pogorzelski (Kancelaria Adwokacka Adwokat Robert Pogorzelski). Proponuje on dodanie do art. 29 Prawa o adwokaturze ust. 3, zgodnie z którym "w przypadku wypłaty wynagrodzenia przez podmioty, o których mowa w ust. 1, z przekroczeniem terminu 14 dni od dnia wpływu faktury VAT, podmioty te łącznie z należnym wynagrodzeniem wypłacają adwokatowi odsetki ustawowe za opóźnienie w transakcjach handlowych oraz rekompensatę, o której mowa w art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 2013 r. o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych".

Jak wskazuje autor, istotnym problemem polskiego systemu pomocy prawnej z urzędu jest wypłacanie kosztów tej pomocy z istotnymi opóźnieniami wynoszącymi 2, 3, 4, 5, a nawet więcej miesięcy od terminu płatności. Podkreśla przy tym, że istotnym elementem konstytucyjnego prawa do otrzymania wynagrodzenia za pracę jest również terminowość jego wypłaty.

Czytaj: Są pierwsze adwokackie pozwy o urzędówki>>

Zalegasz z płatnością? Sankcje są, chyba że jesteś sądem

Mecenas Pogorzelski zwraca uwagę, że na rynku prywatnym (pomiędzy podmiotami niepublicznymi) tego typu opóźnienia płatnicze wiążą się z sankcjami, o których mowa w ustawie z dnia 8 marca 2013 r. o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych. – Jednak sądy i prokuratury w praktyce nie stosują przedmiotowej ustawy, wypłacając zawsze wynagrodzenie w nominalnej wysokości, pomimo znaczących, wielomiesięcznych opóźnień. Wprowadzenie zaproponowanego przeze mnie rozwiązania z pewnością przyczyni się do zdyscyplinowania podmiotów publicznych do terminowego wypłacania ww. kosztów - zaznacza.

- Popieram petycję pana mecenasa Pogorzelskiego w zakresie nałożenia na sądy lub prokuratury, które zalegają w płatnościach wobec pełnomocników z urzędu, odsetek ustawowych. Powód tego jest oczywisty. Przecież pełnomocnik z urzędu, świadcząc pomoc prawną z urzędu, ponosi jej koszty. A jeśli zalega z jakiegoś powodu z płatnościami, np. w zakresie VAT, to musi zapłacić odsetki. A przecież zdarzają się sytuacje, gdy Skarb Państwa zalega z płatnościami dla pełnomocników kilka miesięcy. Są też orzeczenia, które czekają na uprawomocnienie się całości, a nie tylko części dotyczącej kosztów. Tymczasem jedno i drugie ma odrębny byt prawny i powinna być wystawiana faktura po uprawomocnieniu się części dotyczącej kosztów - mówi Prawo.pl Filip Tohl, adwokat, członek Stowarzyszenia Adwokackiego "Defensor Iuris" (Kancelaria Adwokacka Adwokat Filip Tohl).

Ocenia, że obecna sytuacja jest kuriozalna. - Skarb Państwa ma opóźnienie w opłaceniu faktury, którą wystawił mu adwokat, radca prawny, ale mimo to pełnomocnik musi od niej zapłacić PIT i odprowadzić składki do ZUS. Dlatego muszą zostać wprowadzone mechanizmy, które będą przeciwdziałać takim sytuacjom, bo ostatecznie uderza to w obywatela - wskazuje.

Mec. Tohl zaznacza, że wystarczy wprowadzenie prostego mechanizmu. - Zapisanie, że w przypadku opóźnienia w płatnościach pełnomocnikowi przysługują odsetki ustawowe w transakcjach handlowych - mówi.

 

Oszczędności nie kosztem pełnomocnika

Defensor Iuris zajęło zresztą oficjalne stanowisko w tej sprawie, w którym popiera petycję. - Praktyka wykonywania pomocy prawnej z urzędu wielokrotnie stwarza sytuację, w której adwokat nie tylko nie otrzymuje własnego wynagrodzenia w terminie wskazanym w fakturze VAT, ale także niejednokrotnie zobowiązany jest do zapłacenia należności skarbowych związanych z prawidłowym wystawieniem tejże faktury. W przypadku regulacji dotyczących VAT, podatek ten może być uiszczony w momencie zapłaty za całość lub część usługi świadczonej na rzecz Skarbu Państwa, przy zastosowaniu metody kasowej (art. 19a ust. 5 pkt. 1d oraz art. 21 ustawy o podatku od towarów i usług), przy czym pozostaje to ograniczone 180 dniami od dnia wykonania usługi - przypomina Stowarzyszenie.

Dodaje, że podobne regulacje nie zostały odpowiednio wprowadzone w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych albo też w przypadku składki zdrowotnej ZUS. - W praktyce zatem pełnomocnik, świadczący pomoc prawną z urzędu, częstokroć zobowiązany jest do kredytowania Skarbu Państwa, w ten sposób, że płaci na rzecz Skarbu Państwa PIT lub świadczenie składki zdrowotnej od dochodu, którego jeszcze nie uzyskał - wskazuje.

Potwierdza również, że praktyka nieterminowej wypłaty należności wobec adwokatów podyktowana jest częstokroć brakami w budżetach samych sądów powszechnych i tak argumentowane są opóźnienia.

W obecnym ustawodawstwie brak jest jednakże jakichkolwiek skutecznych środków prowadzących do zmiany takiej sytuacji lub chociażby stwarzających presję na jednostki sektora publicznego, a nakładających sankcję za stosowanie podobnych praktyk - zaznaczono.

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.