Skargę złożyła Krajowa Rada Komornicza, która nie chciała się zgodzić z pięcioma niejasnymi lub krzywdzącymi środowisko przepisami ustawy o komornikach sądowych. M.in z kompetencją samorządu komorników sądowych do zwolnienia z odbycia aplikacji.
Definicje pomocy prawnej są w innych ustawach
Trybunał nie podzielił tych watpliwosci. Uznał, że ustawodawca posłużył się w art. 10 ust. 5 pkt 1 ustawy o komornikach pojęciem "świadczenia pomocy prawnej", które dla oceny praktyki zawodowej osób chcących przystąpić do egzaminu komorniczego - jest zdefiniowane w ustawie o radcach prawnych i w ustawie - Prawo o adwokaturze w sposób wystarczająco określony. Definicje zawarte w tych ustawach, wyliczają podstawowe formy świadczenia pomocy prawnej i w wystarczającym stopniu pozwalają ustalić charakter wykonywanych czynności dla celów oceny przygotowania praktycznego osoby ubiegającej się o egzamin komorniczy.
Doświadczenie w innych zawodach
W ten sam sposób Trybunał ocenił sformułowanie "czynności bezpośrednio związane", biorąc pod uwagę konieczność zastosowania wykładni celowościowej oraz doprecyzowanie, jakiego ustawodawca dokonał wskazując, że "czynności bezpośrednio związane ze świadczeniem pomocy prawnej" mają mieć jednocześnie charakter czynności "wymagających wiedzy prawniczej". Za niezasadny Trybunał uznał więc zarzut, że za czynności takie mogłyby zostać uznane czynności techniczne, takie jak np. korekta.
Trybunał podkreślił, że ostateczna weryfikacja merytoryczna kandydata na komornika następuje w procedurze egzaminacyjnej.
Trybunał uznał za niezasadny zarzut niezgodności art. 10 ust. 5 pkt 2 ustawy o komornikach z art. 2 konstytucji, który wnioskodawca wiąże z nieokreślonością sformułowania "wymagające wiedzy prawniczej czynności bezpośrednio związane z czynnościami wykonywanymi przez notariusza". Wykonywanie tych czynności może zostać łatwo zidentyfikowane oraz zweryfikowane przez komisję egzaminacyjną na etapie dopuszczenia do egzaminu komorniczego, na podstawie art. 1 § 1 ustawy z dnia 14 lutego 1991 r. - Prawo o notariacie, w świetle którego czynnościami notarialnymi są czynności, którym strony są obowiązane lub pragną nadać formę notarialną.
Obliczanie pięcioletnich okresów zatrudnienia
Trybunał uznał, że zgodna z konstytucją jest taka interpretacja przepisów, wedle której wyrażony w nich sposób obliczania pięcioletnich okresów zatrudnienia odnosi się do okresu faktycznego wykonywania przez pięć lat odpowiednich czynności na podstawie umowy o pracę lub umowy cywilnoprawnej. Wedle tej interpretacji w wypadku wykonywania pracy w niepełnym wymiarze pięcioletnie okresy zatrudnienia podlegają proporcjonalnemu wydłużeniu. Z umów, które mają stanowić dowód spełnienia przesłanek wynikających z art. 10 ust. 5 pkt 1 i 2 ustawy o komornikach, musi wynikać okres wykonywania określonych w tych przepisach czynności oraz dzienny lub miesięczny wymiar ich wykonywania.
Zawieszenie komornika
Trybunał uznał, że instytucja zawieszenia komornika w czynnościach z powodu popełnienia przestępstwa ściganego z oskarżenia publicznego, ogranicza wolność wykonywania zawodu określoną w art. 65 ust. 1 konstytucji, jednak ingerencję tę uznał za proporcjonalną i uzasadnioną wartościami wskazanymi w art. 31 ust. 1 konstytucji (porządkiem publicznym oraz wolnościami i prawami innych osób).
- W interesie publicznym leży bowiem, aby funkcjonariusz publiczny, który w imieniu państwa wykonuje orzeczenia sądowe w drodze przymusowej egzekucji, dawał rękojmię należytego i przede wszystkim zgodnego z prawem wypełniania swoich władczych kompetencji wobec innych podmiotów – powiedział sędzia sprawozdawca Stanisław Rymar. - Przy ocenie proporcjonalności ograniczenia Trybunał wziął pod uwagę możliwość sądowej kontroli merytorycznej podstaw faktycznych subsydiarnego aktu oskarżenia oraz gwarancje proceduralne związane z weryfikacją postanowienia Ministra Sprawiedliwości o zawieszeniu komornika przez Sąd Okręgowy w Warszawie - dodał sędzia.
Trybunał Konstytucyjny uznał, że art. 17 ust. 1 konstytucji nie jest adekwatnym wzorcem kontroli dla art. 15 ust. 1, art. 15a ust. 1 pkt 6 i 7 oraz art. 32b ust. 1 pkt 6 ustawy o komornikach.
Prawa zastępcy
Zarzut sformułowany przez wnioskodawcę pod adresem art. 63 ust. 2 ustawy zmierzał do wykazania luki prawnej - braku unormowania przyznającego wynagrodzenie za korzystanie z mienia zawieszonego komornika przez jego zastępcę. Jednak w sytuacji, gdy ustawodawca przyznał komornikowi i jego zastępcy możliwość umownego uregulowania kwestii podziału dochodu i to na zasadzie pierwszeństwa przed regulacjami ustawowymi nie można jednak mówić o luce. Przestrzeń nieuregulowaną w tym zakresie przez ustawodawcę komornik i jego zastępca mogą wypełnić postanowieniami umownymi.
Sygnatura akt K 14/10