Strasburg: państwo ma obowiązek chronić osoby zagrożone przemocą domową

Europejski Trybunał Praw Człowieka w wyroku z 23 lutego uznał naruszenie przez Turcję prawa do życia w związku ze śmiercią kobiety, która padła ofiarą przemocy ze strony swojego męża.

Skargę do Trybunału wnieśli obywatele Turcji - dzieci kobiety zamordowanej przez swojego męża (i ojca skarżących) w akcie przemocy domowej. Kobieta wielokrotnie informowała odpowiednie organy państwowe o zagrożeniu ze strony męża, a w 2009 r. spędziła kilka miesięcy w ośrodku dla kobiet-ofiar przemocy domowej. W 2010 r. prokuratura wszczęła przeciwko mężowi postępowanie karne. W styczniu 2011 r. matka skarżących została zaatakowana przez swojego męża na ulicy - ten zadał jej 22 ciosy nożem powodując zgon na miejscu. Przed Trybunałem skarżący zarzucili, iż pomimo jednoznacznego zagrożenia ze strony ich ojca, władze tureckie nieskutecznie chroniły ich matkę przed przemocą domową, z pogwałceniem jej prawa do życia i art. 2 Konwencji o prawach człowieka.

Trybunał zgodził się ze skarżącymi i potwierdził naruszenie art. 2 Konwencji.

Tureckie organy władzy już od 2009 r. wiedziały o trudnej relacji pomiędzy małżonkami i o agresji męża w stosunku do żony. Żona wielokrotnie składała skargi na męża, informując o obawach o swoje życie, także dzieci składały zeznania obciążające ojca. Władze co prawda podjęły kroki urzędowe - mężczyźnie postawiono zarzuty o kierowanie bezprawnych gróźb pod adresem żony, został nawet tymczasowo aresztowany - lecz działania te zostały uznane przez Trybunał za niewystarczające. Po zwolnieniu ojca skarżących z aresztu władze nie podjęły żadnych praktycznych środków chroniących prześladowaną kobietę - jedynie odnotowały kolejną skargę z jej strony i przyjęły kolejne zeznania obciążające złożone przez dzieci. Mimo iż sprawca naruszał warunki zwolnienia i jego zachowanie dawało podstawy do ponownego zatrzymania i aresztowania, sytuacja została zignorowana, co doprowadziło do tragicznego w skutkach finału.

Władze nie powzięły żadnych skutecznych środków dla ochrony matki skarżących. Trybunał uznał, że samo skierowanie aktu oskarżenia do sądu - co miało miejsce na 4 dni przed zasztyletowaniem matki skarżących na ulicy - było niewystarczające. Władze nie zareagowały odpowiednio, by zapobiec śmierci matki skarżących, mimo iż wiedziały, że jej życie było bezpośrednio i autentycznie zagrożone. Miało tym samym miejsce naruszenie art. 2 Konwencji.

Civek przeciwko Turcji - wyrok ETPC z dnia 23 lutego 2016 r., skarga nr 55354/11.

Sylwia Spurek
Izolacja sprawcy od ofiary. Instrumenty przeciwdziałania przemocy w rodzinie>>