Sąd Rejonowy w Janowie Lubelskim zwrócił się do Sądu Najwyższego o podjęcie uchwały w sprawie zawiłej kwestii tajemnicy bankowej.  Czy bankowi zobowiązanemu postanowieniem prokuratora do udzielenia informacji stanowiących tajemnicę bankową służy zażalenie na to postanowienie. Jeżeli tak, to czy zażalenie to rozpoznaje prokurator bezpośrednio przełożony, czy sąd i jaki.

Żądanie ujawnienia tajemnicy
Problem powstał w maju 2015 roku, gdy w Komendzie Powiatowej Policji przesłuchano  Mariusza K. Był on podejrzany o popełnienie przestępstwa w zakresie usług świadczonych drogą  elektroniczną. We wrześniu 2015 r. prokurator rejonowy zwrócił się do Banku PKO o informację w sprawie wiadomości objętych tajemnicą bankową i jednocześnie zwolnił pracownika banku z  jej zachowania ( na podstawie art. 105 par. 1 ust. 2 lit. b) ustawy Prawo bankowe). Dodatkowo prokurator zażądał wydania rzeczy, tj. informacji znajdujących się na nośnikach elektronicznych lub na papierze.
Według powołanego przepisu, bank ma obowiązek udzielenia informacji stanowiących tajemnicę bankową wyłącznie na żądanie sądu lub prokuratora w związku z toczącym się postępowaniem o przestępstwo lub przestępstwo skarbowe  przeciwko osobie fizycznej będącej stroną umowy zawartej z bankiem, w zakresie informacji dotyczących tej osoby fizycznej, popełnione w związku z działaniem osoby prawnej.

Wątpliwości sądu i opinia prokuratora
Sąd Rejonowy miał wątpliwości, czy prokurator nie narusza praw i interesów banku do zachowania tajemnicy. Z drugiej strony - interes społeczny (ściganie osób naruszających prawa innych )  przemawia za inicjatywą prokuratora.
Według  Prokuratury Generalnej ( obecnie Krajowej)  bankowi nie przysługuje zażalenie na postanowienie prokuratora o zwolnieniu z tajemnicy bankowej.gdyż bank nie jest stroną w sprawie. Właściwy do rozpoznania jest sąd rejonowy w danym okręgu ( albo prokurator nadrzędny w zależności od treści postanowienia).

Dowiedz się więcej z książki
Kodeks postępowania karnego. Komentarz. Tom I i II
  • rzetelna i aktualna wiedza
  • darmowa wysyłka od 50 zł

 

 

Dwa etapy procedury
SN podjął uchwałę, zgodnie z którą na postanowienie prokuratora, zawierające żądanie udzielenia przez bank – informacji stanowiących tajemnicę bankową , bankowi przysługuje zażalenie, o ile kwestionuje on nałożenie obowiązków wykraczających poza zakres, który prokurator na wskazanej wyżej podstawie prawnej miał prawo na bank nałożyć (art. 302 § 1 k.p.k.). Właściwy do rozpoznania zażalenia jest prokurator bezpośrednio przełożony (art. 302 § 3 k.p.k.)
W uzasadnieniu uchwały sędzia Stanisław Zabłocki  powiedział, że nastąpiło w tej kwestii pomieszanie materii. Trzeba wyróżnić dwa etapy. Pierwszy - zażalenie w trybie art. 105 ust. 1 dotyczy ujawnienia wiadomości objętej tajemnicą bankową, a drugi etap - dalsze wykorzystanie tych informacji przez prokuratora.
- Wydanie informacji objętej tajemnicą bankową prokuratorowi powoduje, że prokurator staje się ich współdepozytariuszem - zaznaczył sędzia Zabłocki. - To nie zwykła tajemnica służbowa, i na tym etapie prokurator nie ma obowiązku zwalniania urzędników bankowych z tajemnicy - dodał.
SN dodał, że żądanie wydania dokumentów czy dyskietki , gdyż dokument czy dane mogą być spisane na nośniku własnym prokuratury.
Zdaniem SN trzeba traktować ujawnienie tajemnicy zawężająco, a zatem - bank musi mieć możliwość kontroli. I tak w tej sprawie bank nie walczył o to, aby w ogóle nie podawać informacji objętych tajemnicą bankową, ale w zakresie w jakim art. 105 ust. 1 pkt. 2 prawa bankowego na to pozwala.  Aby mieć realną możliwość walki, to bank musi posiadać środek odwoławczy, inaczej ochrona tajemnicy byłaby iluzoryczna.  Wobec tego przedmiotem zażalenia nie jest uchylenie tajemnicy, ani wydanie dokumentów, lecz przekroczenie obowiązków poza zakres wspominanego przepisu.
W drugim etapie - prokurator dysponujący danymi  stanowiącymi tajemnicę bankową ( które mu się ex lege należą), decyduje jak je wykorzystać. I wtedy np. przesłuchuje urzędnika i zwalnia go z tajemnicy zawodowej, ewentualnie odtajnia dokumenty. Jednak te dwa etapy nie mogą odbywać się jednocześnie .  Na te czynności bank może złożyć zażalenie.

Sygnatura akt I KZP 21/15, uchwała 3 sędziów z 30 marca 2016 r.