SN: państwo może zasiedzieć nieruchomość bezprawnie odebraną właścicielom

Skarb Państwa może zasiedzieć cudzą nieruchomość, także wówczas, gdy był wpisany do księgi wieczystej na podstawie nieważnej decyzji administracyjnej potwierdził w środę Sąd Najwyższy.

Sprawa dotyczyła zwrotu gospodarstwa rolnego położonego na Warmii, przejętego w 1977 roku przez Skarb Państwa od małżeństwa, które wyemigrowało do Niemiec. Przejęte gospodarstwo zostało następnie podzielone. Część sprzedano, a dwie działki leśne zostały przekazane miejscowemu nadleśnictwu.

Po wielu latach małżonkowie zmarli, a ich piątka dzieci zgłosiła roszczenia do tej nieruchomości. Po przeprowadzeniu postępowania administracyjnego wojewoda warmińsko-mazurski uznał decyzję o przejęciu nieruchomości przez Skarb Państwa za niezgodną z prawem. Mając to rozstrzygnięcie w ręku, spadkobiercy byłych właścicieli wytoczyli procesy o odszkodowanie i o wydanie pozostałych w posiadaniu nadleśnictwa działek leśnych.

Sąd I instancji oddalił wniosek dotyczący zwrotu działek. Okazało się bowiem, że po przejęciu gospodarstwa, Skarb Państwa został wpisany do księgi wieczystej jako właściciel. Ponieważ istniała podstawa prawna – wydana decyzja o przejęciu nieruchomości, a jednostka państwowa - nadleśnictwo korzystała z tej nieruchomości prowadząc gospodarkę leśną, sąd uznał, że Skarb Państwa stał się właścicielem działek poprzez zasiedzenie.

Sąd nie dopatrzył się złej wiary Skarbu Państwa i jako datę zasiedzenia sąd wskazał rok 1987. Zgodnie z ówczesnymi przepisami okres zasiedzenia przez Skarb Państwa nieruchomości w dobrej wierze wynosił 10 lat.

Spadkobiercy byłych właścicieli nie zgodzili się z tym orzeczeniem i złożyli apelację, ale olsztyński Sąd Okręgowy postanowił zadać pytanie prawne w tej sprawie Sądowi Najwyższemu. Spytał, czy Skarb Państwa wpisany jako właściciel do księgi wieczystej na podstawie nieważnej decyzji administracyjnej może wystąpić o stwierdzenie nabycia własności tej nieruchomości przez zasiedzenie.

W środę SN odmówił udzielenia odpowiedzi, przypominając, że w podobnych sprawach zapadły już orzeczenia wyjaśniające ten problem (sygn. III CZP 51/13).

Sędzia Agnieszka Piotrowska przypomniała zwłaszcza uchwałę z 26 października 2007 r. (sygn. III CZP 30/07), w której SN stwierdził w niej, że władanie cudzą nieruchomością przez Skarb Państwa, uzyskane w ramach sprawowania władztwa publicznego (np. w drodze decyzji administracyjnej), może prowadzić do zasiedzenia.

„Wpis Skarbu Państwa jako właściciela w księdze wieczystej na mocy nieważnej decyzji administracyjnej nie stanowi więc przeszkody do wnioskowania przez Skarb Państwa o zasiedzenie tej nieruchomości, a inną kwestią jest, czy zasiedzenie zostanie wykazane” – powiedziała sędzia Piotrowska.