Sędzia Sądu Rejonowego Joanna G., kierując samochodem osobowym, umyślnie naruszyła zasady bezpieczeństwa w ruchu drogowym. Nie zachowała szczególnej ostrożności podczas zbliżania się do wyznaczonego przejścia dla pieszych i niewłaściwie obserwowała przedpole przed pojazdem, w wyniku czego nieumyślnie spowodowała wypadek.
Sędzia nie ustąpiła pierwszeństwa pieszej znajdującej się na pasach i potrąciła ją. W wyniku wypadku pokrzywdzona kobieta doznała obrażeń ciała w postaci:
- złamania kości ciemieniowej, potylicznej i skroniowej lewych czaszki,
- krwiaki śródmózgowe i wybroczyny krwotoczne w obu płatach czołowych mózgu oraz wybroczyny krwotoczne w płacie ciemieniowym i skroniowym,
- krwawienie podpajęczynówkowe,
- wieloodłamowe złamania części kości piszczelowej i strzałkowej lewych,
- otarcia naskórka okolicy czołowej, nosa, przedramienia, ręki i podudzia lewych, które spowodowały naruszenie czynności narządów ciała na okres trwający dłużej niż 7 dni.
Izba Odpowiedzialności Zawodowej SN postanowiła zezwolić na pociągnięcie do odpowiedzialności karnej Joannę G.
Zgromadzone dowody uzasadniają podejrzenie popełnienia przez nią czynu zabronionego z art. 177 par. 1 k.k.
Zasady uchylania immunitetu
Jak uzasadniał uchwałę sędzia Wiesław Kozielewicz, w świetle konstytucyjnych zasad państwa prawnego i zasady równości wobec prawa, immunitet formalny sędziego stanowi wyjątek od powszechnych zasad odpowiedzialności karnej. Nie może zatem podlegać interpretacji rozszerzającej.
Z art. 181 Konstytucji RP jasno wynika, że immunitet ten ma charakter względny, bo może zostać uchylony, co pozwoli na pociągnięcie sędziego do odpowiedzialności karnej. Powołany przepis Konstytucji RP określa w tym zakresie następujące wymogi uchylenia immunitetu przez sąd:
- uchylenie immunitetu sędziego musi mieć zawsze charakter uprzedni, co oznacza, iż do daty uprawomocnienia się decyzji o jego uchyleniu możliwe jest tylko prowadzenie postępowania karnego „w sprawie”, a nie „przeciw osobie”,
- może być dokonane tylko przez „sąd” (tzn. tylko przez jeden z sądów wskazanych w art. 175 Konstytucji RP), z zastosowaniem procedury zapewniającej sędziemu niezbędne gwarancje rzetelnego postępowania,
- może być dokonane tylko przez sąd „określony w ustawie”, co oznacza, iż musi istnieć generalna regulacja ustawowa wskazująca właściwość sądu do podejmowania rozstrzygnięć w przedmiocie jego uchylenia.
Zgodnie z art. 80 par. 2c ustawy o ustroju sądów powszechnych, uchwałę zezwalającą na pociągnięcie sędziego do odpowiedzialności karnej wydaje się, jeżeli zachodzi dostatecznie uzasadnione podejrzenie popełnienia przez niego przestępstwa.
Nie było winy przechodnia
Poszkodowana kobieta na ubraniu miała odblaskowe elementy. Wchodząc na przejście dla pieszych, nie widziała żadnego zbliżającego się pojazdu. Dopiero przechodząc przez przejście dla pieszych, zauważyła nadjeżdżający z jej prawej strony samochód. Pokrzywdzona podniosła kijki (pokrzywdzona trenuje nordic walking), aby dać znać kierowcy, że znajduje się na przejściu dla pieszych. Doszło jednak do jej potrącenia, gdyż sędzia nie zauważyła pokrzywdzonej, albowiem oślepiło ją słońce. Biegły podał, że zachowanie na drodze pieszej nie przyczyniło się do zaistnienia wypadku drogowego.
W badaniu na zawartość alkoholu etylowego w powietrzu wydychanym przeprowadzonym u Joanny G. nie stwierdzono obecności alkoholu etylowego. Z zeznań świadków wynika, że w czasie zdarzenia nawierzchnia jezdni była sucha, widoczność dobra, było jasno, ale nie słonecznie.
Z opinii biegłego z zakresu technicznej i kryminalistycznej rekonstrukcji wypadków drogowych i techniki samochodowej wynika, że zdarzenie drogowe miało miejsce w porze dziennej, przy dobrych warunkach atmosferycznych, na obszarze zabudowanym, gdzie prędkość była ograniczona do 40 km/h. W miejscu oznakowanego przejścia dla pieszych nie było sygnalizacji świetlnej.
Wypadek po zachodzie słońca
Sędzia jechała około 40,8 - 67 km/h. Według biegłego przekroczenie prędkości nie miało wpływu na zaistnienie wypadku drogowego. Zgłoszenie wypadku do Centrum Powiadamiania Ratunkowego miało miejsce o godzinie 19:16., a więc o tej porze nie mogło dojść do olśnienia spowodowanego słońcem, gdyż wypadek zaistniał po zachodzie słońca. Natomiast w uzupełniającej opinii z dnia 9 czerwca 2023 r. biegły wskazał, że przyczyną zaistnienia opisanego zdarzenia drogowego było nieprawidłowe zachowanie kierującej pojazdem, która pomimo olśnienia spowodowanego słońcem, kontynuowała jazdę, przez co miała ograniczone pole widzenia przed pojazdem, w wyniku czego nie zauważyła kobiety wkraczającej na przejście dla pieszych.
Patrząc przez pryzmat przepisu art. 177 par. 1 k.k. na wyżej poczynione ustalenia, co do przebiegu wypadku z udziałem pieszej Sąd Najwyższy uznał, że zachodzi dostatecznie uzasadnione podejrzenie popełnienia przestępstwa, określonego w tym przepisie.
W realiach tej sprawy nie można przyjąć, aby omawiany czyn cechował się znikomym stopniem szkodliwości społecznej – stwierdził sędzia Kozielewicz.
Sędzia nie będzie zawieszona
Sąd dyscyplinarny może zawiesić w czynnościach służbowych sędziego, jeżeli wydał uchwałę zezwalająca na pociągnięcie sędziego do odpowiedzialności karne. W przypadku wydania uchwały zezwalającej na pociągnięcie sędziego do odpowiedzialności karnej za przestępstwo umyślne ścigane z oskarżenia publicznego, sąd dyscyplinarny z urzędu zawiesza sędziego w czynnościach służbowych.
W tej sprawie dobro wymiaru sprawiedliwości, w tych realiach, nie uzasadnia decyzji o zastosowaniu instytucji fakultatywnego zawieszenia w czynnościach służbowych sędziego, o jakiej mowa w art. 129 par. 1 ustawy Prawo o ustroju sądów powszechnych.
Problem niezawisłego sądu
Teraz aktem oskarżenia zajmie się sąd powszechny. I tu może powstać problem: Czy Izba Odpowiedzialności Zawodowej jest sądem określonym w ustawie? W jednym z ostatnich postanowień SN stwierdza się, iż Izba Odpowiedzialności Zawodowej Sądu Najwyższego, w której sześcioro z jedenastu sędziów, nie może utworzyć sądu niezawisłego i bezstronnego, jest organem wadliwym strukturalnie i ustrojowo.
I nie ma możliwości obecnie utworzenia, spośród sędziów Izby Odpowiedzialności Zawodowej Sądy Najwyższego, niezależnego i niezawisłego sądu, którego orzeczenie wydane w tej konkretnej sprawie nie byłoby obarczone bezwzględną przyczyną odwoławczą (postanowienie z 7 lutego 2024 r., sygnatura akt II ZIZ 14/23).
Czytaj też: Osiem wad Izby Odpowiedzialności Zawodowej
Uchwała Izby Odpowiedzialności Zawodowej z 7 lutego 2024 r., sygn. akt I ZI 79/23
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
