Chodzi o projekt zmieniający Regulamin urzędowania sądów powszechnych, który trafił do opiniowania 16 grudnia br. Zakłada on dodanie w par. 43, po ust. 1, ust. 1a w brzmieniu: Sprawy w przedmiocie rozpoznania wniosku o wyłączenie sędziego w sytuacji, gdy wśród podstaw tego wniosku znajduje się okoliczność dotycząca powołania sędziego, nie są przydzielane sędziom, którzy objęli stanowisko w wyniku wniosku o powołanie sędziego, przedstawionego Prezydentowi Rzeczypospolitej Polskiej przez Krajową Radę Sądownictwa ukształtowaną wskutek wejścia w życie ustawy z dnia 8 grudnia 2017 r. o zmianie ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2018 r. poz. 3). Sędziowie ci nie są uwzględniani w przydzielaniu spraw, o których mowa w zdaniu poprzedzającym, przez SLPS (system przydzielania spraw sędziom).

Co więcej, dodany ma zostać też par. 118a, zgodnie z którym, przy sporządzaniu orzeczeń i uzasadnień sędzia ma uwzględniać prawo Unii Europejskiej, w szczególności art. 19 Traktatu o Unii Europejskiej, "kierując się zasadami pierwszeństwa, bezpośredniego stosowania oraz lojalnej współpracy, a także wiążące Rzeczpospolitą Polską prawo międzynarodowe, w szczególności art. 6 Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, sporządzonej w Rzymie dnia 4 listopada 1950 r., uwzględniając przy ich wykładni orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej oraz Europejskiego Trybunału Praw Człowieka".

Czytaj: Neosędzia nie będzie mógł decydować o wyłączeniu neosędziego >>

Minister Bodnar: Sędzia powołany z neoKRS nie może być uznany za niezawisłego >>

 

Diagnoza była trafna, zasadne nadzwyczajne środki

OBSiL w swoich uwagach podkreśla, że Minister Sprawiedliwości przygotowując opiniowany projekt rozporządzenia, dokonał w pełni trafnej diagnozy aktualnej sytuacji ustrojowej w Polsce związanej z wciąż trwającym kryzysem konstytucyjnym. - Słusznie w tym kontekście zauważono w uzasadnieniu projektowanej regulacji, że bardzo istotnym elementem wskazanego kryzysu ustrojowego są w sferze instytucjonalno-prawnej - obok nieprawidłowości związanych z obsadą niektórych stanowisk sędziowskich w Trybunale Konstytucyjnym (dalej również jako „TK”) – zasadnicze wady konstytucyjne procedur odnoszących się do powoływania niektórych osób na stanowiska sędziowskie na wniosek Krajowej Rady Sądownictwa ukształtowanej na podstawie sprzecznej z normami konstytucyjnymi i międzynarodowymi ustawy z dnia 8 grudnia 2017 r. o zmianie ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa oraz niektórych innych ustaw. Wady te, jak słusznie podkreślono w uzasadnieniu projektu, potwierdzono w szeregu orzeczeń trybunałów europejskich oraz polskich sądów - dodano.

Radcy podkreślają również, że słuszną diagnozą jest to, że "te istotne wady ustrojowe w pełni uprawniają strony konkretnego postępowania sądowego do składania wniosków o wyłączenie od orzekania osób powołanych w wadliwej procedurze na stanowiska sędziowskie, z uwagi na ukształtowanie składu sądu sprzecznie z wymogami wynikającymi z art. 45 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, art. 47 Karty Praw Podstawowych Unii Europejskiej oraz art. 6 ust. 1 Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności".

- Opiniowany projekt, w związku z powyższymi uwarunkowaniami ustrojowymi, należy tym samym traktować jako element szerszego procesu koniecznej sanacji ustrojowej polskiego systemu prawnego w kontekście trwającego wciąż w Polsce kryzysu konstytucyjnego. Należy równocześnie podkreślić, że proces ten musi odpowiadać standardom państwa konstytucyjnego, co nie wyklucza jednak stosowania w jego ramach nadzwyczajnych w pewnej mierze środków naprawczych, z uwzględnieniem istniejącego kryzysowego stanu wyższej konieczności ustrojowej - zaznaczono.

Czytaj też w LEX: 

 

Zakres regulacyjny projektu rozporządzenia

Przyznano równocześnie, że zgodnie z treścią art. 92 ust. 1 Konstytucji „rozporządzenia" są wydawane przez organy wskazane w Konstytucji, na podstawie szczegółowego upoważnienia zawartego w ustawie i w celu jej wykonania. OBSiL przypomina również, że właściwość sądu jest elementem konstytucyjnego prawa do sądu, o którym mowa w art. 45 ust. 1 Konstytucji. - Konstytucyjna zasada wyłączności ustawy w sferze praw człowieka nie wyklucza przekazywania do unormowania, w drodze rozporządzeń spraw, które nie mają istotnego znaczenia dla urzeczywistnienia wolności i praw człowieka i obywatela zagwarantowanych w Konstytucji. Upoważnienie do wydania rozporządzenia regulującego niektóre sprawy związane z urzeczywistnianiem wolności i praw konstytucyjnych musi spełniać wymagania określone w art. 92 Konstytucji, a jednocześnie samo rozporządzenie musi być zgodne z warunkami określonymi w wymienionym przepisie konstytucyjnym - zaznaczono.

Radcy dodają, że projektowane rozporządzenie ma zostać wydane przez organ wskazany w Konstytucji (Minister Sprawiedliwości) i na podstawie szczegółowego upoważnienia zawartego w ustawie (art. 41 par. 1 u.s.p.) oraz w celu jej wykonania. - Opiniowany projekt nie budzi zastrzeżeń w kontekście wskazanych ogólnych warunków konstytucyjnych, dotyczących wydania rozporządzenia i „mieści się” w ramach przywołanej delegacji ustawowej - podsumowano.

Czytaj też w LEX: System Losowego Przydziału Spraw jako gwarancja bezstronnego prawa do sądu w kontekście zaleceń Unii Europejskiej >

 

Nie będzie naruszenia prawa do sądu

OBSiL zauważa, że projektowane rozwiązania nie naruszają konstytucyjnych gwarancji podmiotowego prawa do sądu. - A wręcz stanowią ich wzmocnienie, a to wobec ustanowienia pełniejszych gwarancji prawa do sprawiedliwego (formalnie) rozpatrzenia sprawy przez właściwy, niezależny, bezstronny i niezawisły sąd.

- W szczególności należy podkreślić, że projektowana regulacja odpowiada założeniom fundamentalnej w państwie konstytucyjnym dla każdego testu bezstronności, niezależności i niezawisłości sędziowskiej zasady nemo iudex in causa sua. Jest również jest w pełni zgodna z zasadą odrębności władzy sądowniczej, a także z innymi zasadami konstytucyjnymi dotyczącymi prawidłowego ukształtowania procedur sądowych i sprawiedliwego prawa do sądu. Brak jest jakichkolwiek argumentów ustrojowych, które w sposób racjonalny mogłyby uzasadniać tezę przeciwną - dodano.

Czytaj też w LEX: Wyrozumska Anna, Wyrok Trybunału Konstytucyjnego (K 6/21) dotyczący orzeczenia Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w sprawie Xero Flor, które rzekomo "nie istnieje" >

 

Nowość
Nowość
Odpowiedzialność dyscyplinarna sędziów, prokuratorów, adwokatów, radców prawnych i notariuszy

Wiesław Kozielewicz

Sprawdź  

 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.