Polska rozliczy się z działań na rzecz niepełnosprawnych

We wrześniu Polska przedstawi pierwsze sprawozdanie z realizacji postanowień Konwencji o prawach osób niepełnosprawnych poinformował w czwartek w Sejmie wiceminister pracy i polityki społecznej Jarosław Duda.

Duda, który jest również pełnomocnikiem rządu ds. osób niepełnosprawnych, przedstawił posłom informację na temat działań podjętych przez Polskę w celu wprowadzenia w życie postanowień Konwencji Narodów Zjednoczonych o prawach osób niepełnosprawnych.

Konwencja została przyjęta w grudniu 2006 r. na sesji Zgromadzenia Ogólnego ONZ i weszła w życie 3 maja 2008 r. Polska podpisała dokument w marcu 2007 r., prezydent ratyfikował go 6 września 2012 r.

Sławomir Piechota (PO) podkreślił, że ratyfikacja konwencji była zwieńczeniem wieloletnich działań na rzecz ochrony praw osób niepełnosprawnych; aby ratyfikacja była możliwa, wprowadzono szereg nowych rozwiązań.

Duda przypomniał, że termin złożenia sprawozdania wyznaczono Polsce na 25 września tego roku. Oceni je komitet ONZ zajmujący się prawami osób niepełnosprawnych. „Jesteśmy ciekawi, jak to sprawozdanie zostanie przyjęte, chcielibyśmy też porównać się z innymi krajami, czekamy na konkluzje komitetu” – mówił. Dodał, że termin rozpatrzenia może być jednak odległy w związku z kolejką. "Może być to nawet 3-4 lata” – ocenił.

Wiceminister przekonywał posłów, że od ratyfikowania konwencji wprowadzono szereg działań na rzecz poprawy sytuacji osób niepełnosprawnych.

Poinformował też, że w resorcie sprawiedliwości prowadzone są prace nad przepisami, które pozwolą w pełni dostosować nasze prawo do zapisów konwencji. Polska ratyfikowała ją z zastrzeżeniami – dotyczą one instytucji ubezwłasnowolnienia i art. 12 w Kodeksie rodzinnym i opiekuńczym, który mówi o zakazie zawierania małżeństw przez osoby psychicznie chore lub niepełnosprawne intelektualnie. Przepis ten stanowi, że osoba dotknięta chorobą psychiczną albo niedorozwojem umysłowym nie może zawrzeć małżeństwa, „jeżeli jednak stan zdrowia lub umysłu takiej osoby nie zagraża małżeństwu ani zdrowiu przyszłego potomstwa i jeżeli osoba ta nie została ubezwłasnowolniona całkowicie, sąd może jej zezwolić na zawarcie małżeństwa”.

Duda przyznał, że zapis ten nie pozwala na pełną realizację zapisów konwencji. Prace nad przepisami dotyczącymi zdolności do czynności prawnych, w tym do zawierania małżeństw przez osoby z niepełnosprawnościami umysłowymi lub chorobami psychicznymi, są jednak zaawansowane i wkrótce przedłożone mają zostać Komitetowi Stałemu Rady Ministrów” – zapowiedział.

„Proponuje się wprowadzenie nowej regulacji, zgodnie z którą małżeństwa nie będzie mogła zawrzeć osoba z zaburzeniami psychicznymi, które nie pozwalają jej kierować swoim postepowaniem. To jest zasadnicza zmiana” – wyjaśnił Duda.

Konwencja wprowadziła nowe podejście do niepełnosprawności; stanowi, że to nie indywidualne ograniczenia, ale zewnętrzne bariery utrudniające uczestniczenie w życiu czynią człowieka niepełnosprawnym. Podkreśla ona, że osoby z niepełnosprawnościami mają prawo do uczestnictwa w życiu społecznym, również do pracy, na zasadzie równości z innymi osobami.

W myśl Konwencji do objętej nią grupy zalicza się osoby, które "mają długotrwale naruszoną sprawność fizyczną, umysłową, intelektualną lub w zakresie zmysłów, co może, w oddziaływaniu z różnymi barierami, utrudniać im pełny i skuteczny udział w życiu społecznym, na zasadzie równości z innymi osobami". Oznacza to, że Konwencja definiuje niepełnosprawność jako problem społeczny, a nie sprawę osoby nią dotkniętej. (PAP)