Chodzi o art. 434 par. 1 Kodeks postępowania karnego. Wynika z niego, że jeśli sąd I instancji w opisie przestępstwa, które przypisał oskarżonemu, pominie jedno z ustawowych znamion tegoż czynu, to sąd II instancji nie może poprawić opisu czynu na niekorzyść oskarżonego. A jeśli opis czynu nie wypełnia przestępstwa, to oskarżonego trzeba uniewinnić.
RPO zwrócił się do ministra sprawiedliwości, by rozważył zainicjowanie zmiany przepisów.
Jedno pominięcie prowadzi do uniewinnienia
Rzecznik wyjaśnia, że jeśli pokrzywdzony, lub też prokurator nie zarzuci w apelacji sądowi I instancji, że pominął jedno ze znamion przestępstwa w opisie czynu sprawcy, to sąd apelacyjny będzie musiał wydać wyrok uniewinniający. - Załóżmy, że zostałeś pobity na ulicy i okradziony (zabrano ci portfel). To jest rozbój. Jeśli jednak sąd w I instancji wymierzy karę za rozbój, ale w opisie sytuacji pominie sprawę portfela – skupiając się na pobiciu, utrzymanie tej kary zależy tylko od tego, co zostanie napisane w apelacji. Jeśli złożysz apelację, w której nie będzie mowy o złym opisie czynu, to sąd II instancji będzie musiał sprawcę uniewinnić - i to mimo zgromadzenia wszystkich dowodów jego winy - wyjaśnia.
Czytaj: Psycholog: wymiar sprawiedliwości powinien wspierać ofiary przestępstw>>
Nie ma wystarczającej ochrony praw
W ocenie Adama Bodnara, taki kształt przepisów nie zapewnia w wystarczającym stopniu praw pokrzywdzonego. Jak dodaje, sąd odwoławczy, badając obrazę przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu, winien brać pod uwagę rzeczywiście dokonany czyn przypisany sprawcy, nie zaś jedynie sformułowany w tymże wyroku opis czynu.
Czytaj w LEX: Zmiany w uzasadnianiu orzeczeń sądów karnych >
Rzecznik przyłączył się też do postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym w sprawie pytania prawnego Sądu Okręgowego w Szczecinie (sygn. akt P 15/19) w takiej sprawie. W swoim stanowisku podniósł, że art. 434 par. l Kpk jest niezgodny z Konstytucją.
Czytaj w LEX: Najważniejsze zmiany dużej nowelizacji procedury karnej z 2019 r. >
- Problem podniesiony w pytaniu prawnym wymaga podjęcia inicjatywy ustawodawczej. Zasygnalizowany problem budzi istotne wątpliwości co do zasadności utrzymywania w mocy obecnych rozwiązań. Zarazem problem ten można rozwiązać bez konieczności oczekiwania na orzeczenie TK - na drodze legislacyjnej - dodaje.
Zobacz procedury w LEX:
Dyrektywy orzekania na niekorzyść oskarżonego w postępowaniu odwoławczym >
Dyrektywy orzekania na korzyść oskarżonego w postępowaniu odwoławczym >
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
