Dyrektywa dotycząca osób prowadzących działalność na własny rachunek oraz ich małżonków (dyrektywa 2010/41/UE) uchyla i zastępuje poprzednie przepisy (dyrektywę 86/613/EWG), wzmacniając prawo do ochrony socjalnej milionów kobiet na rynku pracy i promując wśród nich przedsiębiorczość. Obecnie zaledwie jedna trzecia przedsiębiorców to kobiety. - Wejście w życie nowych przepisów stanowi istotny postęp Europy w zakresie zwiększenia ochrony socjalnej oraz stanowienia równych szans gospodarczych i praw socjalnych kobiet i mężczyzn prowadzących działalność na własny rachunek oraz ich partnerów -  stwierdziła Viviane Reding, wiceprzewodnicząca KE i unijna komisarz ds. sprawiedliwości, praw podstawowych i obywatelstwa. Według Reding, nowe przepisy zapewniają w praktyce całkowitą równość kobiet i mężczyzn w życiu zawodowym, propagując przedsiębiorczość wśród kobiet oraz pozwalając tym, które prowadzą działalność na własny rachunek, zyskać lepszą ochronę w zakresie zabezpieczeń społecznych. Wzywam wszystkie państwa członkowskie do szybkiego przyjęcia nowej dyrektywy, co pozwoli obywatelom doświadczyć w życiu codziennym związanych z nią korzyści.

Parlament Europejski zatwierdził omawiane prawodawstwo w dniu 18 maja, natomiast państwa członkowskie UE poparły je w dniu 7 czerwca (IP/10/699). Nowe przepisy znacznie wzmacniają ochronę kobiet prowadzących działalność na własny rachunek oraz małżonków współpracujących lub partnerów życiowych osób prowadzących działalność na własny rachunek zwłaszcza w przypadku macierzyństwa. Osobom tym przysługiwać będzie zasiłek i urlop macierzyński w wymiarze przynajmniej 14 tygodni, o ile się nań zdecydują. Po raz pierwszy, na poziomie unijnym, świadczenia z tytułu macierzyństwa zostały przyznane osobom prowadzącym działalność na własny rachunek. Nowe zasady mają zachęcać do podejmowania działalności gospodarczej, zwłaszcza kobiety. Obecnie istnieją znaczne różnice w tej dziedzinie – zaledwie 30 % przedsiębiorców to kobiety.

Znaczące ulepszenie w stosunku do dyrektywy z 1986 r. stanowi ponadto przepis dotyczący ochrony socjalnej dla małżonków współpracujących i partnerów życiowych (uznanych za takich na mocy przepisów krajowych). Będą oni mieli prawo do świadczeń socjalnych (jak np. emerytury) na takich samych zasadach, jak osoby formalnie prowadzące działalność na własny rachunek, jeśli państwo członkowskie zapewnia tego rodzaju zabezpieczenia osobom pracującym na własny rachunek. Wzmocni to znacząco siatkę bezpieczeństwa socjalnego i będzie przeciwdziałać ubóstwu wśród kobiet. Państwa członkowskie zobowiązane są wdrożyć przepisy nowej dyrektywy do krajowych porządków prawnych w ciągu dwóch lat. Jedynie w przypadku wystąpienia szczególnych trudności przewidziany okres można będzie przedłużyć o kolejne dwa lata w celu wdrożenia przepisów dotyczących małżonków współpracujących.

W Europie około 11 % osób prowadzących działalność na własny rachunek korzysta z pomocy małżonków i partnerów, pracujących w firmach rodzinnych, takich jak gospodarstwo rolne czy prywatna praktyka lekarska, na nieformalnych zasadach. Rzeczeni małżonkowie współpracujący są zazwyczaj całkowicie zależni od swojego partnera prowadzącego działalność, a w przypadku rozwodu, śmierci partnera lub upadłości narażeni są w znacznym stopniu na ryzyko ubóstwa.