NSA dodał, że przepis ma zastosowanie, jeżeli przedsiębiorca nie dokonał wpłaty opłaty za brak sieci zbierania pojazdów w 2006 r. i postępowanie w sprawie określenia wysokości zobowiązania, z tytułu tej opłaty zostało wszczęte po wejściu w życie powołanej ustawy.
W toku rozpoznawania skargi kasacyjnej Głównego Inspektora Ochrony Środowiska od wyroku WSA w Warszawie w sprawie opłaty za brak sieci zbierania pojazdów, NSA powziął watpliwość, czy stare przepisy ustawy można zastosować.
Główny Inspektor nałożył na spółkę Nissan opłatę za brak sieci zbierania pojazdów za 2006 r. na kwotę 4 mln 391 tys.zł. Przepisy z 2006 r. wymagały, by odległość z każdej miejscowości w Polsce do takiego punktu nie przekraczała 50 km.

Uchylenie decyzji Inspektora
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie uchylił zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję Głównego Inspektora Ochrony Środowiska ze stycznia 2012 r. stwierdzając, że zostały one wydane z naruszeniem art. 2 ustawy z dnia 29 czerwca 2007 r. o zmianie ustawy o recyklingu pojazdów wycofanych z eksploatacji.
Sąd pierwszej instancji wyjaśnił, że przepisy ustawy o recyklingu pojazdów wycofanych z eksploatacji wdrażają postanowienia dyrektywy 2000/53/WE z dnia 18 września 2000 r. Celem ustawy było stworzenie systemu zbierania
wycofanych z eksploatacji pojazdów w sposób zapewniający ochronę życia i zdrowia ludzi oraz ochronę środowiska zgodnie z zasadą zrównoważonego rozwoju. Zdaniem Sądu, nie można zatem było uznać, że ustawodawca przyznał podmiotom sprowadzającym pojazdy możliwość bądź stworzenia sieci zbierania pojazdów bądź uiszczenia opłaty za brak takiej sieci. Ponieważ przepis ustawy nie wspominał o zasadach obliczania opłaty za brak sieci za 2006 r., stosując wykładnię a contrario, można byłoby uznać, tak jak uczynił to organ administracji, iż do obliczania opłat za brak sieci za 2006 r. stosować należy przepisy ustawy z 20 stycznia 2005 r. w brzmieniu sprzed zmiany dokonanej ustawą z dnia 29 czerwca 2007 r. W ocenie Sądu, opłata za brak sieci nosi znamiona sankcji administracyjnej

Wątpliwości NSA
W dotychczasowym orzecznictwie Naczelnego Sądu Administracyjnego prezentowane było stanowisko, zgodnie z którym art. 2 ustawy z dnia 29 czerwca 2007 r. o zmianie ustawy o recyklingu pojazdów wycofanych z eksploatacji nie spełnia w dostatecznym stopniu zasady określoności i wymaga zabiegów interpretacyjnych dla ustalenia jego treści.

Przepis ten, regulując kwestię sposobu obliczania opłaty za rok 2007, nie zawiera unormowania odnoszącego się do
nieuiszczonych opłat za 2006 r. i tym samym ustalenie jakie przepisy mają zastosowanie do obliczania opłat za tenże okres powinno nastąpić przy zastosowaniu także innych niż językowa metod wykładni. Naczelny Sąd Administracyjny swtierdził, że mają zastosowanie przepisy ustawy nowej.
W wyroku z 9 lipca 2012 r. Trybunał Konstytucyjny m. in. stwierdził, że art. 2 ustawy z 29 czerwca 2007 r. o zmianie ustawy o recyklingu pojazdów jest zgodny z wynikającą z art. 2 Konstytucji zasadą adekwatności (proporcjonalności) rozwiązań ustawodawczych do zakładanego celu regulacji. Nadanie takiej formuły oznacza przyjęcie przez Trybunał, że przepisy przejsciowe z art. 2 ustawy przesądzą o tym, że w sprawach związanych z ustaleniem nieuiszczonej opłaty za brak sieci zbierania pojazdów w 2006 r. powinny znajdować zastosowanie przepisy ustawy o recyklingu pojazdów wycofanych z eksploatacji w brzmieniu obowiązującym przed wejściem w życie noweli z dnia 29 czerwca 2007 r.

Argumenty 7 sędziów
Naczelny Sąd Administracyjny w składzie siedmiu sędziów stwierdził, że opłata za brak sieci przewidziana w art. 14 ust. 1 ustawy o recyklingu pojazdów wycofanych z eksploatacji stanowi administracyjną sankcję finansową z tytułu niewykonania określonych obowiązków administracyjnych. 
Za taką interpretacją przemawiają zasady ogólne prawa ochrony środowiska, przyjęte w ustawie Prawo ochrony środowiska. Ważna jest zasada prewencji oraz zasada "zanieczyszczający płaci". Opłata ta ma w założeniu ustawodawcy pełnić funkcję bodźcową, czyli ma zachęcać wprowadzającego pojazdy do podejmowania środków zaradczych, które zredukują powodowane przez niego zanieczyszczenie środowiska. Sankcja ma wymuszać jego osiągnięcie.
NSA stoi na stanowisku, że w sprawie mamy do czynienia z nakazem retrospektywnego zastosowania nowego prawa do stosunków prawnych, które wprawdzie zostały nawiązane pod rządami dawnych przepisów, ale wówczas nie zostały jeszcze zrealizowane wszystkie istotne elementy tych stosunków. Należy uznać, że tego rodzaju regulacja nie jest objęta wynikającym z art. 2 Konstytucji zakazem wstecznego działania prawa.


Sygnatura akt II OPS 1/15, uchwała NSA 7 sędziów z 19 października 2015 r.
 

  Bartłomiej Matysiak
  Kary za niezgodne z prawem postępowanie z odpadami (E-book)