Żeglarz Wojciech B. zwrócił się 23 lutego 2014 r. z wnioskiem do Biura Hydrograficznego Marynarki Wojennej o udostępnienie plików komputerowych z aktualnej bazy danych nawigacyjnych w formacie ENC w standardzie S-57 (map) dla polskich obszarów morskich. Mapy hydrograficzne zawierają m.in dane dotyczące ukształtowania dna, przeszkody leżące na dnie, pomiary grawimetryczne i pole magnetyczne akwenów morskich. Standard S-63, natomiast jest sposobem zabezpieczenia danych opracowanych w strukturze S-57, przeznaczonych do wyświetlania w nawigacyjnych systemach informacyjnych. Zapewnia on możliwość ochrony danych przed tzw. niepowołanym dostępem (uniemożliwia lub utrudnia dokonanie zmian zarówno w odniesieniu do obiektów jak i atrybutów przez nieupoważnione podmioty/osoby) oraz dodatkowo zapewnia ochronę przed nielegalnym kopiowaniem i wykorzystaniem w systemach obrazowania map elektronicznych.
Skarżący podkreślał, że mapy hydrograficzne rzek i ich zabezpieczenie jest powszechnie dostępne.
Odpowiedź szefa biura
Szef Biura Hydrograficznego zawiadomił wnioskodawcę, że informacje objęte wnioskiem nie stanowią informacji publicznej w rozumieniu art. 6 ust. 1 ustawy. Wyjaśnił, że z art. 61 ust. 1 Konstytucji RP wynika, że celem żądania informacji publicznej jest prawo do uzyskiwania informacji o działalności organów władzy oraz osób pełniących funkcje publiczne w zakresie, w jakim wykonują one zadania władzy publicznej i gospodarują (zarządzają) majątkiem Skarbu Państwa. Stwierdził też, że wiadomości objęte wnioskiem stanowią utwór w rozumieniu art. 1 ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz. U. z 2006 r., nr 90, poz. 631 ze zm.), który jest towarem podlegającym wymianie handlowej. W żaden sposób nie stanowią one natomiast wiedzy na temat działalności organów, jak też wiedzy na temat gospodarowania ich mieniem. Wiadomościami, które są informacją publiczną w omawianym zakresie, są wiadomości dotyczące np. wiedzy w jaki sposób je pozyskano (działalność organu), z jakimi podmiotami organ współpracuje w tym zakresie (działalność organu) i na jakich warunkach są one przekazywane innym podmiotom (gospodarowanie tymi wiadomościami). Skoro żądana informacja nie jest wiadomością publiczną, to ustawa o dostępie do informacji publicznej, nie znajduje do niej zastosowania, a w konsekwencji wniosek nie może być rozpatrzony w trybie jej przepisów.
Mapy muszą być powszechnie dostępne
Wojciech B. wniósł skargę na bezczynność Szefa Biura Hydrograficznego. Zarzucił organowi naruszenie art. 61 ust. 1 Konstytucji przez nieudzielenie żądanej informacji, skarżący wniósł o zobowiązanie organu do udzielenia żądanej informacji. Obecnie, w sytuacji wysokiej ceny map morskich wydawanych tak w postaci papierowej jak i zakodowanej ENC S-63, powszechną praktyką jest pływanie przy użyciu starych, nieaktualizowanych map papierowych lub nieoficjalnych map elektronicznych. Mimo takiej rzeczywistości statystyka akcji SAR w polskich obszarach morskich wskazuje, iż w ostatnich latach wypadki spowodowane użyciem nieautoryzowanych, nieuaktualnionych map są sporadyczne, bądź w niektórych latach zupełnie nie były odnotowywane. Udostępnienie na bieżąco aktualizowanych, niekodowanych plików ENC pozwoliłoby w szybkim czasie znacząco zmniejszyć, a w przyszłości całkowicie być może wyeliminować, używanie innych map pochodzących z niepewnych źródeł.
Skarżący wskazał także, że przygotowanie ENC przez organ odbywa się w ramach zadań ustawowych finansowanych z budżetu państwa, a więc m.in. z podatków pobieranych od obywateli, a więc skarżący - jako obywatel - ma prawo dostępu do nich.
WSA: nie udostępniać
WSA oddalił skargę Wojciecha B. , gdyż uznał, że mapy hydrograficzne nie są informacją publiczną, choć finansowaną z podatków publicznych.
WSA w Gdańsku zwrócił uwagę, że obecnie w Europie funkcjonują dwa regionalne ośrodki koordynacyjne dla map elektronicznych (RENC). W Wielkiej Brytanii jest to IC-ENC (International Centre - Electronic Navigational Chart), natomiast w Norwegii funkcjonuje PRIMAR. Do RENC PRIMAR należy m. in.: Polska RENC PRIMAR jest zarządzany przez Norweską Służbę Hydrograficzną w oparciu o zasadę "nie dla zysku ale zwrotu kosztów utrzymania". Podstawowym zadaniem PRIMAR jest końcowa walidacja i scalanie ENC w jedną, zintegrowaną bazę danych oraz zapewnienie użytkownikom końcowym, poprzez sieć dystrybutorów, dostępu do całodobowych usług - bezpłatnie. Z tych baz korzystają wielkie jednostki morskie, a nie pojedynczy żeglarze, którzy pływają jahtami do 20 m długości.
WSA podkreślał, że żądanie udostępnienia wytworzonej przez organ bazy danych niezakodowanych (dystrybuowanych przez RENC PRIMAR) w trybie udzielenia informacji publicznej służy nabyciu przez skarżącego informacji bez uzyskania licencji niezbędnej do korzystania z tych danych, a w konsekwencji – do uzyskania przedmiotu obrotu handlowego z naruszeniem umowy międzynarodowej łączącej Biuro Hydrograficzne z Norweskim Zarządem Map, Służbą Hydrograficzną Norwegii.
Szef Biura Hydrograficznego nie pozostaje zatem w bezczynności - dodał WSA.
Skargę kasacyjną do NSA złożył wnioskodawca na podstawie art. 61 ust. 1 Konstytucji (Obywatel ma prawo do uzyskiwania informacji o działalności organów władzy publicznej oraz osób pełniących funkcje publiczne. Prawo to obejmuje również uzyskiwanie informacji o działalności organów samorządu gospodarczego i zawodowego, a także innych osób oraz jednostek organizacyjnych w zakresie, w jakim wykonują one zadania władzy publicznej i gospodarują mieniem komunalnym lub majątkiem Skarbu Państwa). Stwierdził też, że umowy międzynarodowe nie regulują odmiennie kwestii udostępnia map niż władze polskie.
NSA; to informacja publiczna
Naczelny Sąd Administracyjny przeciwnie do sądu I instancji uznał, że żądane dane są informacją publiczną. Dlatego, że organ publiczny wytwarza i publikuje mapy, a także przekazuje innym podmiotom. Standartd S-57 jest jakby szkieletem bazy danych. Sama informacja o tym systemie tworzy informację publiczną - podkreślił sędzia Artur Blewązka. - Informacje tworzące bazę danych oparte są o standardy prawa międzynarodowego. Sposób udostępnienia baz danych hydrograficznych wynika z Konwencji SOLAS, Konwencji o Międzynarodowej Organizacji Hydrograficznej sporządzonej w dniu 3 maja 1967 r. w Monako.
Zasady przekazywania i udostępniania takich niekodowanych informacji ENC są określane w odpowiednich porozumieniach o współpracy podpisywanych przez Szefa Biura i kierownictwo instytucji i służb działających w ramach KSBM. Takie udostępnienie ENC przewiduje umowa międzynarodowa zawarta przez Biuro Hydrograficzne z Norweskim Zarządem Map, Służbą Hydrograficzną Norwegii. Zgodnie bowiem z jej treścią, Biuro Hydrograficzne może na podstawie krajowych licencji przekazywać usługi ENC m. in. siłom obrony.
Sygnatura akt I OSK 1143/15, wyrok z 5 stycznia 2017 r.