NSA: mało skarg na prawomocne wyroki administracyjne

Od ponad roku do Naczelnego Sądu Administracyjnego można skarżyć prawomocne wyroki sądów administracyjnych, w tym samego NSA. Skarg takich jest jednak niewiele - zwłaszcza w sprawach podatkowych, które są zwykle dość skomplikowane.

Z danych NSA wynika, że dotychczas złożono tego typu 122 skargi, z czego 17 trafiło do Izby Finansowej NSA, która zajmuje się głównie sprawami podatkowymi.
Sędzia Bogusław Dauter z Izby Finansowej NSA uważa, że możliwość zaskarżenia prawomocnego rozstrzygnięcia sądu (od każdego orzeczenia wojewódzkiego sądu administracyjnego przysługuje już tzw. skarga kasacyjna do NSA) daje obywatelom dodatkową ochronę przed niezgodnymi z prawem rozstrzygnięciami administracji.
"To środek pozwalający wyeliminować minimalny zakres uchybień, które mogą się zdarzyć w toku rozpoznawania spraw przed sądami administracyjnymi" – powiedział Dauter.
Zwrócił uwagę, że skarga na prawomocne orzeczenie jest jeszcze bardziej sformalizowana od skargi kasacyjnej. W efekcie większość ze skarg, które trafiły do Izby nie spełniała wymogów formalnych, kilka zostało odrzuconych. Zdaniem Dautera najczęściej powtarzające się błędy formalne to wadliwe formułowanie zarzutów albo wniesienie skargi przez podmiot nieuprawniony. NSA rozstrzygnął merytorycznie kilka skarg, ale we wszystkich uznał, iż „zaskarżony wyrok jest zgodny z prawem”.
Sędzia poinformował, że kontrowersje budzi to, czy w sprawach podatkowych skargę taką może składać doradca podatkowy. Jeden ze składów uznał w postanowieniu, że doradca nie ma takiego prawa. "Niewykluczone, że konieczne będzie rozstrzygnięcie sprawy w uchwale przez skład poszerzony" – uważa Dauter.
Zaznaczył, że aby skutecznie zaskarżyć prawomocny wyrok NSA trzeba wykazać, że orzeczenie rażąco narusza prawo Unii Europejskiej. Chodzi o sytuacje, gdy np. wyrok jest ewidentnie niezgodny z przepisami, bez konieczności ich interpretacji.
Zdaniem sędziego mała liczba skarg wynika także z niewielkiej wiedzy podatników o przysługującej im możliwości. „Ponadto orzeczenia sądów administracyjnych są - co do zasady – zgodne z prawem” – podkreślił sędzia.
Dauter przyznał, że przy okazji rozpatrywania takich skarg sąd może dostrzec niezgodność polskich przepisów z unijnymi. Możliwa jest bowiem sytuacja, kiedy zaskarżone orzeczenie nie narusza prawa polskiego, ale narusza przepisy unijne.
Skargę można także złożyć na prawomocne orzeczenie wojewódzkiego sądu administracyjnego. Chodzi np. o orzeczenie, które poprzez swoją niezgodność z prawem spowodowało wymierną materialną szkodę np. podatnikowi. Korzystny dla podatnika wyrok NSA byłby dla sądu cywilnego podstawą do zasądzenia odszkodowania za szkodę oraz potencjalnie utraconych korzyści.(PAP)