Do 2009 roku jedynym organem, potwierdzającym kto odziedziczył spadek, był sąd. Po zmianie przepisów każdy notariusz może przeprowadzić sprawę spadkową i wydać akt poświadczenia dziedziczenia.
Czytaj: Od 1 marca ze spadkiem do notariusza>>
Wybór sposobu potwierdzenia nabycia spadku należy do spadkobierców: mogą się oni udać do sądu albo do notariusza. Jedynie gdy sprawa wywołuje spory i nie ma zgody między spadkobiercami, konieczne będzie rozstrzygnięcie sądu. - Notariusz, zwany często „sędzią pokoju”, wyda poświadczenie dziedziczenia tylko wtedy gdy jest pełna zgoda między spadkobiercami - mówi notariusz dr Andrzej Rataj, prezes Rady Izby Notarialnej w Poznaniu.
U notariusza szybciej
Jak zauważają działacze samorządu, notarialne poświadczenie dziedziczenia dostępne jest praktycznie od ręki. - Należy umówić się z rejentem i dostarczyć wskazane dokumenty. Następnie odbywa się spotkanie w kancelarii, gdzie rejent sporządza protokół dziedziczenia i akt poświadczenia dziedziczenia. Dokument ten jest natychmiast wpisywany do centralnego elektronicznego Rejestru Spadkowego i tym samym nabiera on pełnej mocy prawnej równej prawomocnemu postanowieniu sądu – mówi notariusz Michał Wieczorek, rzecznik Rady Izby Notarialnej w Poznaniu.
Czytaj w LEX: Problemy związane ze sporządzeniem protokołu uzupełniającego akt poświadczenia dziedziczenia >
W sądzie taniej, ale notariusza łatwiej
U notariusza całą sprawę spadkową przeprowadzić można nawet w ciągu 2-3 dni, podczas gdy w sądzie wydanie prawomocnego postanowienia będzie trwało co najmniej 2 miesiące, a w dużych miastach ponad pół roku. U notariusza sprawa spadkowa wydaje się droższa, bo kosztuje około 250 zł, podczas gdy w sądzie 50 zł. Niemniej jednak rejent zgodnie z przepisami udziela szereg informacji o dalszych procedurach. Ponadto notarialną sprawę spadkową można przeprowadzić w dowolnej kancelarii w Polsce, podczas gdy sprawę sądową należy przeprowadzić tylko w ostatnim miejscu zamieszkania spadkodawcy.
Czytaj w LEX: Notarialne poświadczenie dziedziczenia - postępowanie >
Jak mówi notariusz Michał Wieczorek, notarialna forma cieszy się coraz większym zainteresowaniem? - Kluczowy jest tu czas dla spadkobierców, którzy wykazując swoje prawo do spadku mogą szybko podzielić między siebie lub sprzedać odziedziczony majątek. Ważnym argumentem jest fakt, że zazwyczaj spadkobiercy nie są świadomi dalszych procedur związanych z odziedziczonym majątkiem, chociażby kwestią zwolnienia z podatku w określonym czasie, czy obowiązku zgłoszenia do księgi wieczystej - tu zawsze notariusze informują o procedurach, czego często nie uzyskuje się w postępowaniu sądowym – zwraca uwagę.
Czytaj w LEX: Przesłanki odmowy dokonania uzupełnienia aktu poświadczenia dziedziczenia >
Milion wpisów w rejestrze spadkowym
Ważnym elementem tych procedur jest oficjalny Rejestr Spadkowy. Jak informuje Krajowa Rada Notarialna, która go prowadzi, wiosną bieżącego roku został tam zarejestrowany milionowy wpis. - W kwietniu tego roku liczba dokumentów zgromadzonych w Rejestrze Spadkowym przekroczyła milion. W części krajowej Rejestru znajdują się informacje o notarialnych aktach poświadczenia dziedziczenia sporządzonych po 1 marca 2009 r. oraz sądowych stwierdzeniach nabycia spadku wydanych po 8 września 2016 r. W części zagranicznej rejestrowane są europejskie poświadczenia spadkowe wydane po 8 września 2016 r. – powiedział not. Krzysztof Czaplicki, prezes spółki Rejestry Notarialne. - Aby unaocznić skalę przedsięwzięcia realizowanego przez Krajową Radę Notarialną, wystarczy wskazać, że dziennie wprowadzanych jest 750-1000 nowych wpisów – dodał.
Czytaj także: Zagraniczny spadek potwierdzimy u polskiego notariusza>>
Stała tendencja wzrostowa
Dr Andrzej Rataj, prezes Rady Izby Notarialnej w Poznaniu zwraca uwagę na istotną tendencję, że z roku na rok coraz więcej spraw spadkowych przeprowadzanych jest przez rejentów. Na przykład w 2017 roku notariusze dokonali ponad 104 tysiące poświadczeń dziedziczenia, a sądy wydały ponad 86 tysięcy postanowień spadkowych. Natomiast w 2018 roku rejenci dokonali ponad 111 tysięcy poświadczeń dziedziczenia, a sądy wydały ponad 100 tysięcy postanowień spadkowych. - W ten sposób wyraźnie widoczna jest tendencja wzrostowa, gdzie obywatele coraz częściej korzystają z pomocy notariuszy, którzy znacząco odciążają sądy w sprawach spadkowych – podsumowuje notariusz Andrzej Rataj.
Czytaj w LEX: Akt poświadczenia dziedziczenia a podatek od spadków i darowizn >
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.