Obowiązująca od 1 stycznia 2010 r. ustawa o finansach publicznych (Dz. U. z 2009 r. Nr 157, poz. 1240) nakazuje zwrot środków przeznaczonych na realizację programów finansowanych z udziałem środków europejskich, jeżeli tylko środki zostały wykorzystane niezgodnie z przeznaczeniem, z naruszeniem odpowiednich procedur bądź też zostały pobrane nienależnie lub w nadmiernej wysokości. Jeżeli podmiot, w którymś z wymienionych przypadków otrzymał pomoc na podstawie sfałszowanych dokumentów, popełnił przestępstwo, nie zrealizował zakresu lub celu projektu lub też nie zwrócił środków w terminie nakazanym ustawą, to zostaje wykluczony z możliwości otrzymania środków przeznaczonych na realizację programów finansowanych z udziałem środków europejskich.
Dla prawidłowego funkcjonowania mechanizmu wykluczenia Minister Finansów zobowiązany został w drodze ustawy o finansach publicznych do prowadzenia rejestru podmiotów wykluczonych. 28 lipca 2010 r. wchodzi w życie rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 23 czerwca 2010 r. w sprawie rejestru podmiotów wykluczonych z możliwości otrzymania środków przeznaczonych na realizację programów finansowanych z udziałem środków europejskich (Dz. U. Nr 125, poz. 846). Rejestr ma pozwolić instytucjom zaangażowanym w realizację programów z udziałem środków europejskich na weryfikację faktu istnienia przeszkód prawnych dla udzielenia środków konkretnym podmiotom.
Rozporządzenie określa sposób i tryb wpisania podmiotów do rejestru oraz dokonywania w nim zmian, wzór formularza zgłoszenia, zakres i tryb przekazywania informacji zawartych w rejestrze. Na obecnym etapie wprowadzony został rejestr w formie papierowej, jako przygotowanie do uruchomienia w przyszłości rejestru w wersji elektronicznej. Resort uznał za konieczne zdobycie doświadczenia w funkcjonowaniu rejestru w formie tradycyjnej. Ma to umożliwić skonstruowanie systemu adekwatnego do potrzeb i stworzyć warunki do jego profesjonalnego przygotowania.
Zgodnie z rozporządzeniem, nieuczciwego beneficjenta będą mogły zgłaszać instytucje zarządzające, pośredniczące lub wdrażające, a także instytucje, które podpisały umowę z beneficjentem. Wpis do rejestru dokonywany będzie niezwłocznie po otrzymaniu zgłoszenia. W rejestrze znajdą się takie informacje jak: imię i nazwisko lub nazwa firmy, adresu zamieszkania bądź siedziby, numer NIP i KRS, ale również informacje o okolicznościach wykluczenia. Informacje zawarte w rejestrze udostępniane będą tylko instytucjom zaangażowanym w realizacje programów finansowanych z udziałem środków europejskich, i tylko na wniosek zawierający wyszczególnienie danych podmiotu, którego żądana informacja ma dotyczyć.

Artykuł pochodzi z programu System Informacji Prawnej LEX on-line