W lipcu przyjęta została przez parlament nowelizacja ustawy o nieodpłatnej pomocy prawnej, nieodpłatnym poradnictwie obywatelskim oraz edukacji prawnej przygotowana przez prezydenta Andrzeja Dudę. Z danych Ministerstwa Sprawiedliwości wynika, że w 2017 r. z nieodpłatnej pomocy prawnej skorzystało 398 tys. 628 osób, z tego w punktach prowadzonych przez adwokatów i radców prawnych – 252 tys. 566, a w punktach powierzonych organizacjom pozarządowym – 146 tys. 062. 

 


Co się zmieni? 

Do tej pory z bezpłatnej pomocy prawnej mogli korzystać tylko niektórzy, np. osoby bezrobotne, emeryci, renciści, czy niepełnosprawni. Nowa ustawa rozszerza ten krąg na wszystkich, których nie stać na adwokata lub innego rodzaju płatną usługę prawniczą. Jedynym warunkiem będzie złożenie oświadczenia, że nie jest się w stanie ponieść kosztów odpłatnej pomocy prawnej. 

Czytaj: Przy bezpłatnych poradach prawnych łatwiej o wypalenie i potrzebna superwizja>>

Bezpłatna pomoc świadczona będzie w punktach organizowanych przez starostwa powiatowe, które prowadzone będą przez adwokatów, radców prawnych, a także przez organizacje pozarządowe.

 

Pomoc ma być też znacznie bardziej kompleksowa. Nie będzie bowiem właściwie wykluczeń dziedzin prawa w których nie udziela się porad. Prawnicy będą mogli też sporządzić opinię w sprawie, projekt pisma o zwolnienie od kosztów sądowych lub ustanowienie pełnomocnika z urzędu w postępowaniu sądowym, adwokata, radcy prawnego, doradcy podatkowego lub rzecznika patentowego w postępowaniu sądowoadministracyjnym. Nowelizacja dopuszcza także prowadzenie mediacji jako jednej z form udzielenia nieodpłatnej pomocy prawnej na etapie przedsądowym.

Możliwość nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego

Nowelizacja ponadto wprowadza nowy rodzaj usług. Obok punktów porad prawnych będzie funkcjonowało nieodpłatne poradnictwo obywatelskie. Ma ono polegać na udzielaniu porad dostosowanych do indywidualnej sytuacji osoby uprawnionej, zamierzającej samodzielnie rozwiązać problem. W szczególności obejmie porady dla osób zadłużonych, z zakresu spraw mieszkaniowych oraz zabezpieczenia społecznego.

Poradnictwo obywatelskie będzie mogła świadczyć osoba po obowiązkowym 70-godzinnym kursie składającym się z zajęć z zakresu poradnictwa obywatelskiego, z których co najmniej 15 przeznaczonych będzie na szkolenie z metodyki pracy oraz co najmniej 20 godzin na zajęcia z poradnictwa dla osób zadłużonych. Szkolenie ma się kończyć sprawdzeniem wiedzy.

Bezpłatne mediacja

Kolejny - w ocenie resortu - istotnym rozwiązaniem będzie finansowana przez państwo nieodpłatna mediacja. Chodzi tu przede wszystkim o sprawy rodzinnej i kwestie związane z opieką nad dziećmi. 

Czytaj: Prace nad zmianami w kodeksie rodzinnym na finiszu>>

Początkowo mediacje mają być świadczona w wybranych miejscach, od stycznia 2020 we wszystkich punktach, podobnie jak poradnictwo obywatelskie.

Do bezpłatnej pomocy kolejki adwokatów

Nieodpłatna pomoc prawna ma też inny wymiar. Stanowi dodatkową możliwość dochodu dla adwokatów i radców prawnych. Chętnych jest taka dużo, że niektóre adwokackie rady okręgowe wprowadziły losowania. 

O jakie kwoty chodzi? Prawnicy udzielając porad mogą w ten sposób zarobić na godzinę od 55 do 60 zł brutto. Pracują po 4, 5 godzin, pięć razy w tygodniu w starostwie lub innym urzędzie samorządu terytorialnego. Podobnie jest w przypadku radców prawnych.