"Mediacja w Polsce nie jest powszechnie stosowana, ponieważ społeczeństwo ma zbyt małą wiedzę o takiej formie rozwiązywania konfliktów" - ocenił prezes Krajowej Rady Radców Prawnych Maciej Bobrowicz. Według niego, wynika to także ze zbyt małego zaufania do roli mediatorów.
"Bariery w upowszechnianiu mediacji są związane z regulacjami i przepisami prawa, ale są to przede wszystkim bariery społeczne. Wpływ na to ma m.in. proces wychowania i fakt, że nie uczymy dzieci w szkołach, jak radzić sobie z konfliktami" - podkreślił. Według niego, także studenci prawa mają zbyt małą wiedzę o mediacji. "Potrzebny jest również program edukacyjny, który obejmie wszystkich sędziów" - dodał Bobrowicz.
W jego ocenie, utrudnienie stanowi ponadto fakt, że "przepisy dotyczące mediacji są obecnie w różnych kodeksach i regulują w różny sposób status mediatora". Jako barierę wymienił także niski poziom wynagrodzenia mediatorów, co może prowadzić do zniechęcenia i braku zaangażowania.
Sędzia Agnieszka Rękas z departamentu praw człowieka Ministerstwa Sprawiedliwości przekonywała, że mediacja "powinna uzupełnić obecny system i spowodować, aby do sądów docierały tylko te spory, których nie udało się rozwiązać poprzez inne alternatywne formy".
Jak dodała, "sędziowie twierdzą, że strony wracają z mediacji z innym nastawieniem, bardziej wyciszone, potrafią ze sobą rozmawiać". Także jej zdaniem, "barierą rozwoju tej formy jest zbyt mała wiedza społeczeństwa o tego rodzaju pozasądowej formie rozwiązywania konfliktów". Jak wyjaśniła, resort prowadzi obecnie kampanię informacyjną w mediach oraz poprzez wydawanie informatora i ulotek. Ponadto prowadzone są szkolenia dla sędziów i mediatorów.
Podczas konferencji wyemitowano wystąpienie ministra sprawiedliwości Krzysztofa Kwiatkowskiego. "Ilość spraw rozwiązywanych poprzez mediację rośnie, jednak te liczby są nadal zbyt małe w stosunku do naszego przekonania, że postępowania mediacyjne to najlepsza forma rozwiązania konfliktu" - podkreślił.
Odczytano także list rzecznika praw dziecka Marka Michalaka, w którym zwrócił uwagę na wzrost przemocy wśród młodzieży, zwłaszcza w szkołach gimnazjalnych. "Trzeba promować wśród młodzieży szkolnej mediację, ponieważ uczy ona konstruktywnego myślenia o konflikcie, szacunku i tolerancji oraz brania odpowiedzialności za swoje czyny. Wierzę, że mediacja rówieśnicza będzie też przenoszona na spory w życiu dorosłym" - przekonywał.
Mediacja to pozasądowy proces dochodzenia do porozumienia w sytuacji konfliktu - przy udziale osoby trzeciej, neutralnej i bezstronnej - mediatora. Od 1998 r. mediacje są możliwe w polskim postępowaniu karnym, zarówno na etapie sądowym, jak i przygotowawczym. Od 2001 r. mediacje można stosować w sprawach nieletnich, a od 2005 r. jest ona możliwa w procedurze cywilnej.
Według danych MS, w 2010 r. odsetek postępowań zakończonych w wyniku mediacji w postępowaniu przygotowawczym wyniósł - 78,9 proc. na 1217 spraw, w sprawach karnych - 89,5 proc. na 2541 spraw, w sprawach nieletnich sprawców czynów karalnych - 75 proc. na 348 spraw. W 2010 r. skierowano do mediacji 661 spraw cywilnych w sądach rejonowych oraz 1535 spraw w sądach okręgowych, z czego umorzono w wyniku zatwierdzenia ugody zawartej przed mediatorem odpowiednio 15,3 proc. oraz 3,1 proc.
W sprawach z zakresu prawa pracy na 195 skierowanych do mediacji spraw - 13,3 proc. umorzono w wyniku ugody przed mediatorem. W przypadku spraw rodzinnych 40,2 proc. z 1092 spraw zakończyło się w wyniku postępowania mediacyjnego. Natomiast w sprawach gospodarczych na 656 spraw skierowanych do mediacji w sądach rejonowych - 21,6 proc. umorzono w wyniku zatwierdzenia ugody zawartej przed mediatorem, zaś na 192 sprawy w sądach okręgowych - umorzono odpowiednio 14,1 proc.
Międzynarodowy Dzień Mediacji jest obchodzony na świecie od 2005 roku. Inicjatorem jest Association for Conflict Resolution - Amerykańskie Stowarzyszenie Profesjonalistów w Rozwiązywaniu Konfliktów.(PAP)