Zgodnie z projektowanym art. 4361 par. 1 k.p.c. rozwód lub separacja ma być poprzedzone rodzinnym postępowaniem informacyjnym. Zobowiązane do wzięcia udziału w tym postępowaniu będą wyłącznie strony mające wspólne małoletnie dzieci, z wyłączeniem par, w których jeden z małżonków został prawomocnie skazany za umyślne przestępstwo popełnione na szkodę drugiego małżonka lub ich wspólnego małoletniego dziecka lub przedstawiono mu zarzut popełnienia takiego czynu.

 

 

Czytaj: Postępowanie informacyjne w trakcie, a nie przed rozwodem - MS zmienia własny projekt>>

Celem instytucji postępowania informacyjnego jest pojednanie małżonków, a w braku możliwości pojednania – zawarcie ugody regulującej sposób wykonywania władzy rodzicielskiej nad wspólnymi małoletnimi dziećmi, utrzymywanie kontaktów każdego z małżonków z dziećmi oraz alimenty pomiędzy nimi lub pomiędzy nimi a ich dziećmi.

Postępowanie informacyjne warunkiem pozwu o rozwód

W pierwotnej wersji Projekt przewidywał również zakaz żądania w rodzinnym postępowaniu informacyjnym udzielenia zabezpieczenia na podstawie art. 730 k.p.c. Rozwiązanie to miało na celu wyeliminowanie ewentualnego przedłużania rodzinnego postępowania informacyjnego. Ponadto, ustawodawca chciał uzależnić możliwość wszczęcia postępowania o rozwód lub separację, dołączeniem do pozwu odpisu postanowienia o umorzeniu rodzinnego postępowania informacyjnego. Brak odpisu takiego postanowienia oznaczałby niezachowanie warunków formalnych pozwu i jego zwrot w razie bezskutecznego upływu terminu wzywającego do jego uzupełnienia.

WZORY DOKUMENTÓW:

 

 

Realizacja zasady dobra dziecka w mediacji w sprawach dotyczących wykonywania władzy rodzicielskiej i kontaktów

Joanna Mucha

Sprawdź  

Najpierw pozew, potem mediacje

Lawina krytyki ze strony środowisk prawniczych, a także Rady Legislacyjnej spowodowała, że Ministerstwo zmodyfikowało pierwotny projekt w ten sposób, że postępowanie informacyjne będzie wszczynane dopiero po wniesieniu pozwu o rozwód czy separację, a nie będzie je poprzedzać, uniemożliwiając tym samym wcześniejsze wniesienie pozwu.

Sprawdź procedurę: Skierowanie stron do mediacji w sprawach o rozwód i separację >

Zgodnie z założeniami projektodawcy spotkanie informacyjne miałby prowadzić sędzia, referendarz sądowy, urzędnik sądowy, asystent sędziego lub stały mediator.  Celem spotkania informacyjnego ma być przedstawienie ogólnych informacji na temat możliwości polubownego rozwiązania sporu, podczas gdy spotkanie informacyjne w ramach rodzinnego postępowania informacyjnego ma służyć pouczeniu o indywidualnych i społecznych skutkach rozpadu małżeństwa, w szczególności dla małżonków i ich wspólnych małoletnich dzieci oraz działaniach, które strony powinny podjąć dla utrzymania małżeństwa lub zawarcia ugody w sprawach okołorozwodowych.

Czytaj też: Protokół z mediacji w sprawach z zakresu prawa cywilnego >

Obowiązek trudny dla sędziów

Warto jednak zauważyć, że prowadzenie tego typu spotkań przez sędziów lub urzędników sądowych, którzy nie mają praktyki mediacyjnej i nie są merytorycznie przygotowani do prowadzenia takich spotkań może zniechęcić do wzięcia udziału w mediacji. Ponadto, włożenie na sędziów dodatkowych obowiązków przyczyni się jedynie do pogłębienia problemu w już i tak niewydolnym sądownictwie. Postępowanie o rozwód pomiędzy małżonkami, którzy posiadają wspólne małoletnie dzieci powinno być poprzedzone obligatoryjnym postępowaniem informacyjnym prowadzonym wyłącznie przez wykwalifikowanego mediatora specjalizującego się w mediacjach rodzinnych, a postępowanie to powinno być całkowicie pozasądowe.

 

 

Resort Sprawiedliwości powinien wziąć także pod uwagę, że model rodziny podlega nieustannym przemianom.  Z raportu GUS wynika, że systematycznie rośnie odsetek urodzeń pozamałżeńskich. Na początku lat 90. było to ok. 6-7 proc., w 2000 r. – ok. 12 proc., a w 2019 r. – ponad 25 proc. Powyższe implikuje konieczność wprowadzenia obligatoryjnego postępowania informacyjnego nie tylko w sprawach o rozwód i separacje, ale we wszystkich sprawach rodzinnych inicjowanych przez skonfliktowanych rodziców tj m.in. w sprawach dotyczących władzy rodzicielskiej, kontaktów z dzieckiem, alimentów, a także ustalenia miejsca jego pobytu.

Autorka: Małgorzata Wojciechowicz, partner zarządzający Kancelarii De Lege Artis i prezes Polskiego Centrum Edukacji Prawnej

 

 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.