SN uchylił kilkanaście uchwał Krajowej Rady Sądownictwa, w których Rada zarekomendowała prezydentowi powołanie na urząd sędziego, w tym dyrektora departamentu w Ministerstwie Sprawiedliwości - Dariusza Pawłyszcze do Izby Cywilnej SN. Odwołanie w tej sprawie wniósł sędzia Waldemar Żurek.
Czytaj: SN dostrzega nepotyzm w nowej KRS i wytyka brak jasnych reguł>>
Zdaniem SN, w zakwestionowanej uchwale KRS naruszył art. 47 Karty Praw Podstawowych UE, a także - prawo procesowe. Izba Kontroli nie zastosowała ustawy o KRS, uznając ją za niezgodną z Konstytucją, gdyż wykluczyła ona zaskarżenie do sądu uchwały w sprawie wyboru sędziów do Sądu Najwyższego.
Powtórzenie konkursu do Izby Cywilnej
Przewodniczący KRS sędzia Leszek Mazur ocenił, że orzeczenie to jest daleko idące. - Ono jakby pomija treść ustawy, odwołuje się do innych wartości i z pewnością będzie miało istotne znaczenie dla kształtowania orzecznictwa KRS - podkreślił sędzia.
Wobec uchylenia uchwał, Rada musi powtórzyć konkurs do Izby Cywilnej i uwzględnić zalecenia Sądu Najwyższego. Sędzia zapewnił, że KRS wykona to orzeczenie. Mazur wskazał też, że w ponownym konkursie pozostanie dwóch kandydatów: Dariusz Pawłyszcze i Waldemar Żurek. Rada ma dwie możliwości: wybrać jednego z dwóch kandydatów albo nie rekomendować nikogo.
Sędzia Mazur wyjaśniając tę sprawę miał na uwadze wydaną 8 stycznia br. uchwałę Izby Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych, w której SN opowiedział się za możliwością składania odwołania również w takich sprawach, chociaż nowa ustawa o KRS tego nie przewiduje.
W orzeczeniu z 2 czerwca br. "SN odmówił zastosowania przepisu ustawy, który ma jednoznaczne brzmienie". Sędzia zwrócił przy tym uwagę, że "orzeczenie SN w tym przypadku odwołuje się m.in. do prawa Unii Europejskiej, a zgodnie z Konstytucją, prawo UE ma pierwszeństwo w przypadku kolizji z ustawami". - Jednak przypadki odmowy zastosowania ustawy są zawsze bardzo kontrowersyjne i muszą być bardzo przekonująco uzasadnione - dodał.
Izba neguje prawo krajowe
Izba Kontroli badała dopuszczalność skargi na uchwałę KRS o powołaniu na urząd sędziego oraz już konkretnie: czy wszyscy kandydaci uczestniczący w procedurze konkursowej byli traktowani jednakowo i czy żaden z nich nie był w jakikolwiek sposób dyskryminowany.
- W świetle orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego przepis art. 44 ust. 1 zd. 2 u.k.r.s. jest wtórnie niekonstytucyjny - podkreślił sędzia Grzegorz Żmij. - Brak zaskarżalności uchwały Rady w sprawie indywidualnej, zawierającej wniosek o powołanie kandydata do pełnienia urzędu na stanowisku sędziego, jest niezgodny z art. 45 ust. 1 Konstytucji RP - stwierdził.
Czytaj: SN: Izba Kontroli uchyliła uchwałę KRS w sprawie awansu sędziego Nawackiego>>
Sędzia Grzegorz Żmij, który był sprawozdawcą w kilku takich sprawach dodaje, że kontrola uchwał KRS przez Sąd Najwyższy musi być tak ukształtowana, aby zapewnić pełną skuteczność prawu Unii. Jak zauważył, cel taki można osiągnąć eliminując z obrotu prawnego uchwały KRS w sytuacjach określonych w wyroku TSUE z 19 listopada 2019 r. Obowiązek uchylenia uchwały Rady w tych warunkach przesądza o zaskarżalności uchwał KRS, wbrew art. 44 ust. 1 zd. 2 Ustawy o KRS , która mówi, że odwołanie nie przysługuje w sprawach indywidualnych dotyczących powołania do pełnienia urzędu na stanowisku sędziego Sądu Najwyższego.
