Założenia do projektu trafiły do wykazu prac legislacyjnych już w maju br. Jedna ze zmian budziła zresztą sporo kontrowersji. Autorzy projektu zaproponowali dodanie nowego paragrafu do art. 173 Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, zgodnie z którym skarga kasacyjna nie przysługuje organizacji społecznej biorącej udział w postępowaniu sądowym w charakterze uczestnika na prawach strony. MS się jednak z tego wycofało.

Czytaj: Deregulacja uderza w dwuinstancyjne postępowanie sądowe>>

"Przyjaciel sądu" wspomoże sądy administracyjne>> 

Amicus curiae otworzy sądy na obywateli? 

MS uzasadnia, że instytucja przyjaciela sądu to rozwiązanie, które ma otworzyć sądy administracyjne na głos społeczeństwa obywatelskiego. — Dotychczas organizacje pozarządowe mogły uczestniczyć w postępowaniach sądowoadministracyjnych wyłącznie jako strona — pod warunkiem spełnienia szeregu wymogów formalnych. Tymczasem wiele spraw — od ochrony środowiska po wolność słowa — wymagało wiedzy eksperckiej i doświadczenia społeczników, którzy z różnych przyczyn nie mogli być formalnymi uczestnikami procesów — wskazano.

Co się zmieni?

Nowelizacja ustawy — Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi zakłada:

  • organizacje pozarządowe i organy administracji publicznej będą mogły przedstawić sądowi opinię prawną, analizę społeczną lub ekspertyzę — bez konieczności udziału w postępowaniu jako strona;
  • sądy będą mogły samodzielnie zwrócić się do takich podmiotów o opinię w sprawach precedensowych, złożonych lub mających istotne znaczenie społeczne;
  • opinia „przyjaciela sądu” nie będzie dowodem, lecz formą eksperckiego komentarza, który poszerza perspektywę sądu i podnosi jakość orzecznictwa.

Sprawy mają zostać uproszczone

Nowelizacja obejmuje również:

  • zniesienie obowiązku przedkładania dokumentów pełnomocnictwa, jeśli możliwa jest ich elektroniczna weryfikacja,
  • uproszczenia w łączeniu spraw — np. wielu skarg na jedną decyzję administracyjną,
  • zwrot opłaty sądowej od każdego uwzględnionego zażalenia.