Ustne złożenie zawiadomienia oznacza opowiedzenie policjantowi lub prokuratorowi o całym wydarzeniu. Po - osoba zawiadamiająca może zostać od razu przesłuchana w charakterze świadka. Zarówno zawiadomienie, jak i przesłuchanie - jak wynika z obowiązujących regulacji - zostają zapisane w protokole, który musi zostać podpisany przez zawiadamiającego.
Czytaj:
Akta spraw pod specjalną ochroną - dziennikarz raczej do nich nie zajrzy>>
Jeszcze więcej władzy dla prokuratora - warunkiem listu żelaznego brak jego sprzeciwu>>
Co musi zawierać zawiadomienie?
Do złożenia zawiadomienia o przestępstwie uprawniona jest każda osoba, która posiada informację o przestępstwie, bez względu na wiek, płeć, rasę, narodowość itp. Jeśli nie włada językiem polskim protokół zostanie sporządzony z udziałem tłumacza.
Można też przyjść z osobą, posługującą się językiem polskim w mowie i w piśmie, która będzie tłumaczyć jej słowa. Wtedy także zostanie przyjęte zawiadomienie o przestępstwie. Jest jednak warunek - taka osoba nie może być świadkiem zdarzenia. Jeśli taka osoba nie zostanie wskazana konieczne jest powołanie biegłego tłumacza.
Jeżeli zaś zawiadamiający jest osobą głuchą lub niemą, wszelkie czynności mają być przeprowadzone z udziałem biegłego sądowego o odpowiedniej specjalności - oczywiście w sytuacji, gdy zawiadomienie jest składane w formie ustnej. Zgodnie z przepisami osoba, która ukończyła 17 lat jest informowana m.in. o odpowiedzialności karnej za powiadomienie o niepopełnionym przestępstwie, za fałszywe oskarżenie oraz za składanie fałszywych zeznań czyli na podstawie artykułów 238, 234, 233 paragraf 1 kodeksu karnego.
Zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa musi zawierać:
- imię i nazwisko zawiadamiającego;
- imiona rodziców oraz panieńskie nazwisko matki;
- datę i miejsce urodzenia;
- adres zamieszkania;
- numer PESEL;
- numer oraz serię dowodu osobistego lub innego dokumentu stwierdzającego tożsamość.
Z kolei pismo powinno zawierać:
- wskazanie osoby zawiadamiającej wraz z adresem korespondencyjnym i numerem telefonu;
- wskazanie osoby pokrzywdzonej, jeżeli jest inną, niż zawiadamiająca;
- podanie czasu i miejsca popełnienia czynu;
- możliwie najbardziej dokładny opis zdarzenia;
- określenie wysokości poniesionej szkody - w przypadku przestępstw przeciwko mieniu;
- podanie ewentualnych świadków;
- informacje o posiadanych dowodach, w szczególności gdy istnieje ryzyko ich utraty lub zniekształcenia;
- jeśli to możliwe - wskazanie sprawcy przestępstwa lub osoby podejrzewanej o jego popełnienie.
Powinno być też opatrzone datą i podpisane.
Zawiadomienia musi zostać przyjęte
Co ważne zawiadomienie o przestępstwie musi zostać przyjęte. O tym kto będzie prowadził sprawę zawiadamiający ma zostać poinformowany pismem przesłanym na wskazany adres. Z kolei samo złożenie zawiadomienia wiąże się także z obowiązkami - szczególnie w sytuacji gdy pokrzywdzony jest równocześnie lub jedynie świadkiem przestępstwa.
Świadek - zgodnie z artykułem 177 paragraf 1 kodeksu postępowania karnego - musi stawić się na każde wezwanie organu prowadzącego postępowanie, jeśli się nie stawi albo bez zezwolenia tego organu oddali się z miejsca czynności przed jej zakończeniem lub bezpodstawnie uchyla się od złożenia zeznań, można na niego nałożyć karę pieniężną w wysokości do 3 tys. złotych, ale też zarządzić jego zatrzymanie i przymusowe doprowadzenie (artykuł 285 paragraf 1 i 2 k.p.k).
Z kolei pokrzywdzony, przebywający za granicą, ma obowiązek wskazać osobę upoważnioną do odbioru korespondencji. Jeśli tego nie zrobi, pismo zostanie wysłane na ostatnio znany adres w kraju albo – jeżeli takiego adresu nie ma – będzie załączone do akt sprawy i uznane za doręczone.
Przed złożeniem zawiadomienia o przestępstwie – w rozmowie z policjantem(ką) – zostaniesz pouczony o treści dwóch ważnych przepisów kodeksu karnego. Jest to artykuł 238 kodeksu karnego, przewidujący odpowiedzialność karną za zawiadomienie organów ścigania o niepopełnionym przestępstwie oraz artykuł 234 kodeksu karnego który określa odpowiedzialność karną za fałszywe oskarżenie innej osoby o popełnienie przestępstwa.
Im więcej informacji i dowodów tym lepiej
Ważne są też wszystkie informacja i dowodu, które uda się zabezpieczyć. Jeżeli chodzi np. o kradzież roweru, telefon komórkowy, to warto przy składaniu zawiadomienia mieć przy sobie dokumenty pozwalające na identyfikacje takiego sprzętu - choćby zawierające numery fabryczne. Jeśli nie ma takich oznaczeń przydatne będą zdjęcia.
Istotni są świadkowie. Czasem wystarczy podać nawet ich rysopis, miejsce w którym się znajdowali. Pomocne są wszelkie dane dotyczące miejsca zdarzenia np. informacje o monitoringu, ochronie budynku.
Pokrzywdzony, który został ranny i otrzymał pomoc medyczną, powinien mieć także przy sobie potwierdzające to dokumenty. To z kolei jest potrzebne by ocenić charakter, zakres obrażeń, dane lekarza i może mieć znaczenie dla wstępnej kwalifikacji czynu. Warto też zabezpieczyć przed zniszczeniem wszystkie dowody i ślady, które pozostawił sprawca - oczywiście jeśli to możliwe.
Za fałszywe zawiadomienie do 2 lat więzienia
Zgodnie z Kodeksem karnym osobie, która zawiadamia o przestępstwie, lub o przestępstwie skarbowym organ powołany do ścigania wiedząc, że przestępstwa nie popełniono, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.
Z kolei kto utrudnia lub udaremnia postępowanie karne, pomagając sprawcy przestępstwa, w tym i przestępstwa skarbowego uniknąć odpowiedzialności karnej, w szczególności kto sprawcę ukrywa, zaciera ślady przestępstwa, w tym i przestępstwa skarbowego albo odbywa za skazanego karę, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5. Chyba, że ukrywa osobę najbliższą, wtedy karze nie podlega.
Odpowiedzialności nie poniesie też osoba, która zawiadomiła o przestępstwie, którego nie było z powodu błędnego przekonania, wyciągając mylne wnioski.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.