W dniu 12 lipca weszła w życie ustawa z dnia 28 kwietnia 2011 r. o zmianie ustawy - Prawo bankowe, ustawy o obrocie instrumentami finansowymi oraz ustawy o nadzorze nad rynkiem finansowym (Dz. U. Nr 131, poz. 763), która ma na celu przede wszystkim wdrożenie przepisów zawartych w tzw. dyrektywie CRD II, tj. dyrektywie 2009/111/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 16 września 2009 r. zmieniającej dyrektywy 2006/48/WE, 2006/49/WE i 2007/64/WE w odniesieniu do banków powiązanych z centralnymi instytucjami, niektórych pozycji funduszy własnych, dużych ekspozycji, uzgodnień w zakresie nadzoru oraz zarządzania w sytuacji kryzysowej (Dz. Urz. UE L 302 z 17 listopada 2009 r., str. 97). Przepisy dyrektywy CRD II mają na celu zwiększenie stabilności i bezpieczeństwa rynku finansowego. W ustawie z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Prawo bankowe zmieniane lub dodawane są następujące regulacje:

1. Zmiana definicji podmiotu powiązanego kapitałowo lub organizacyjnie

Aby określić, czy grupy klientów można uznać za powiązane, a zarazem czy zbiór ekspozycji wobec klientów generuje wspólne ryzyko, dyrektywa CRD zobowiązuje do brania pod uwagę również ryzyka wynikającego z faktu korzystania z tego samego źródła znaczącego finansowania. Dlatego też w definicji podmiotów powiązanych kapitałowo lub organizacyjnie zawartej w art. 4 ust. 1 pkt 16 Prawa bankowego dodano fragment, w którym występuje odniesienie do oddziaływania pogorszenia zdolności do pozyskiwania źródeł finansowania lub spłaty zobowiązań przez jeden podmiot na zdolność do pozyskiwania źródeł finansowania lub spłaty zobowiązań przez pozostałe podmioty.

2. Wyłączenie spod ochrony tajemnicy zawodowej

W ustawie znalazł się także zapis, który ma na celu efektywne skoordynowanie działań nadzorcy z bankiem centralnym, a także z właściwymi organami nadzoru państw członkowskich, mając na względzie, w szczególności, ograniczenie ryzyka systemowego dla sektora finansowego - w tym zagrożenia dla stabilności krajowego systemu finansowego. Niezbędne stało się więc wyłączenie spod ochrony tajemnicy zawodowej informacji udzielanych Narodowemu Bankowi Polskiemu, niezbędnych do realizacji przez ten podmiot zadań ustawowych, w tym także, w przypadku zagrożenia dla stabilności krajowego systemu finansowego oraz w wykonaniu zobowiązań międzynarodowych Polski, a także wyłączenie spod tego reżimu informacji udzielanych właściwym władzom nadzorczym zainteresowanych państw członkowskich w przypadku zagrożenia dla stabilności krajowego systemu finansowego oraz w wykonaniu zobowiązań międzynarodowych Rzeczypospolitej Polskiej.

3. Limit koncentracji zaangażowań

Kolejne zmiany uniemożliwiają bankom zaangażowanie wobec innych banków krajowych, banków zagranicznych oraz instytucji kredytowych, jak również wobec podmiotów powiązanych kapitałowo lub organizacyjnie składających się z ww. podmiotów, które przekraczać będzie 25 proc. funduszy własnych lub 150 mln euro, pod warunkiem, że suma zaangażowań wobec wszystkich powiązanych podmiotów, które nie są bankiem krajowym, instytucją kredytową lub bankiem zagranicznym, nie przekracza 25 proc. funduszy własnych banku. Państwa członkowskie mogą ustalić limit niższy niż 150 mln, o czym są obowiązane poinformować Komisję Europejską. Polska jednak z tej możliwości nie skorzystała, ponieważ istnieją dwie grupy banków, dla których limit 150 mln euro nie będzie miał praktycznego zastosowania. Są to przede wszystkim banki spółdzielcze, które charakteryzują się relatywnie niskim poziomem funduszy własnych oraz pozostałe banki o niskim poziomie funduszy własnych, które nie będą miały możliwości zwiększania poziomu zaangażowań aż do poziomu 150 mln euro. Dlatego też dodana została regulacja, zgodnie z którą w przypadku, gdy kwota 150 mln euro przewyższa 25 proc. funduszy własnych banku, wartość zaangażowania nie może przekroczyć limitu określonego przez bank w odniesieniu do funduszy własnych banku. Limit nie może jednak przekroczyć 100 proc. funduszy własnych banku. Z kolei dla banków, których fundusze własne przewyższają poziom 600 mln euro, limit 150 mln euro również nie ma znaczenia, ponieważ limit 25 proc. jest limitem wyższym i to właśnie ten limit będzie wyznaczał maksymalny poziom zaangażowania banku (według danych na dzień 31 grudnia 2009 r. dotyczy to 9 banków komercyjnych).

4. Wymiana informacji

Do ustawy dodane zostały także regulacje, które mają usprawnić wymianę informacji pomiędzy właściwymi organami nadzoru w państwach członkowskich, poprzez m.in. uregulowanie procedury oraz zakresu przy współpracy dot. istotnego oddziału instytucji kredytowej oraz istotnego oddziału banku krajowego. Niezbędne stało się zatem wprowadzenie przesłanek uznania oddziału instytucji kredytowej za istotny, uwzględniających uwarunkowania panujące w sektorze bankowym, a także nałożenie na Komisję Nadzoru Finansowego określonych obowiązków informacyjnych oraz obowiązku zwracania się o podjęcie współpracy.

Michał Malinowski

Artykuł pochodzi z programu System Informacji Prawnej LEX on-line