W świetle aktualnego stanu prawnego warunkiem rozpoznania sprawy w trybie uproszczonym w określonej kategorii spraw jest wniosek strony o rozpoznanie sprawy w tym trybie, przy braku sprzeciwu pozostałych stron. Taka regulacja w wielu przypadkach uniemożliwia rozpoznanie w trybie uproszczonym spraw, które ze względu na swój charakter nie wymagają przeprowadzenia rozprawy.
Celem zmiany, zaproponowanej w przygotowanym przez sędziów NSA i wniesionym przez Prezydenta do Sejmu projekcie nowelizacji Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, jest rozszerzenie możliwości zastosowania trybu uproszczonego do spraw dotyczących skarg na postanowienia oraz skarg na bezczynność i przewlekłość postępowania. Są to te kategorie spraw, w których z zasady stan faktyczny jest oczywisty, dlatego postuluje się aby sąd mógł z urzędu rozpatrywać takie sprawy w tym trybie. Możliwość rozpatrywania tych spraw w trybie uproszczonym skróci czas ich rozpatrywania.
W związku z rozszerzeniem katalogu spraw rozpatrywanych w trybie uproszczonym w celu zapewnienia stronie jak najlepszej ochrony jej interesów przy orzekaniu w takiej sprawie, projekt przewiduje wprowadzenie regulacji, zgodnie z którą, sprawy w trybie uproszczonym rozpatrywane będą w składzie trzyosobowym. W ten sposób strona będzie miała gwarancję, że pomimo braku rozprawy, jej sprawa będzie wnikliwie zbadana. Wyrok wydany na posiedzeniu niejawnym, podlegać ma niezwłocznie publicznemu udostępnieniu w sekretariacie sądu, przez okres czternastu dni.
Zgodnie z projektem poszerzony zostanie także zakres rozpoznawania skarg kasacyjnych od wyroków na posiedzeniu niejawnym i to bez względu na charakter podstaw kasacyjnych, a więc także przy naruszeniu prawa materialnego. Taki sposób orzekania nie pozostanie przy tym w dyspozycji Naczelnego Sądu Administracyjnego, lecz będzie zależał wyłącznie od woli stron, a mianowicie o ile tylko strona wnosząca skargę kasacyjną zrzeknie się w niej rozprawy, a pozostałe strony nie będą temu oponować. W sprawach takich Naczelny Sąd Administracyjny, pomimo posiedzenia niejawnego, będzie orzekał w składzie trzech sędziów.