Podatnik prowadzi działalność gospodarczą od lutego 2009 r. (handel). Zrezygnował ze zwolnienia z VAT na podstawie art. 113 ust. 1 lub 9 u.p.t.u. od dnia 1 lipca 2009 r. Dnia 11 maja 2009 r. zakupił środek trwały w postaci lady chłodniczej. VAT do odliczenia wynikający z faktury zakupu wynosi 1051,31 zł.
W jakiej części ma prawo odliczyć VAT i w której pozycji deklaracji VAT-7 ma go ująć?
Podatnik może odliczyć podatek VAT naliczony przy nabyciu lady chłodniczej w deklaracji VAT-7 składanej w lipcu 2009 r., pomimo, iż owo nabycie nastąpiło w okresie, gdy Podatnik korzystał ze zwolnienia podmiotowego od ww. podatku.
Podatek VAT naliczony przy nabyciu towaru zaliczanego przez podatnika do środków trwałych, podlegający odliczeniu wykazuje się w poz. 46 (wartość netto) oraz poz. 47 (podatek naliczony).
W myśl art. 113 ust. 7 w zw. z ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.) - dalej u.p.t.u, podatnicy, którzy rezygnują ze zwolnienia, o którym mowa w ust. 1 lub ust. 9 ww. artykułu - pod warunkiem pisemnego zawiadomienia naczelnika urzędu skarbowego o rezygnacji ze zwolnienia przed początkiem miesiąca, w którym z niego rezygnują, mogą za zgodą ww. naczelnika odliczyć podatek naliczony wynikający m.in. z faktur dokumentujących zakupy dokonane przed dniem rezygnacji ze zwolnienia, pod warunkiem:
1) sporządzenia spisu z natury zapasów tych towarów posiadanych w dniu, w którym nastąpiła rezygnacja ze zwolnienia, oraz
2) przedłożenia w urzędzie skarbowym spisu, o którym mowa w pkt 1, w terminie 14 dni, licząc od dnia rezygnacji ze zwolnienia.
Ponadto, zgodnie z art. 88 ust. 4 u.p.t.u. obniżenia kwoty lub zwrotu różnicy podatku należnego nie stosuje się do podatników, którzy nie są zarejestrowani jako podatnicy VAT czynni (wyjątek przewidziany w art. 86 ust. 20 u.p.t.u. nie dotyczy omawianego przypadku).
Odczytując literalnie ww. przepisy uznać należałoby, że w przypadku, gdy podatnik rezygnując ze zwolnienia podmiotowego od podatku VAT nie przedłożył naczelnikowi urzędu skarbowego spisu z natury, o którym mowa powyżej, wówczas traci on prawo do odliczenia podatku VAT związanego z zakupami dokonanymi przed rezygnacją z ww. zwolnienia. Jednakże wniosek ten byłby niezasadny, gdyż naruszałby podstawową zasadę podatku VAT, tj. zasadę neutralności, zgodnie z którą ekonomiczny ciężar opodatkowania ww. podatkiem powinien ciążyć na ostatecznym konsumencie danej usługi (towaru). Realizacja tej zasady przejawia się możliwością obniżenia przez podatników podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przy nabyciu towarów i usług związanych z ich działalnością gospodarczą (czynnościami opodatkowanymi).

Zasadę neutralności podkreśla się w orzecznictwie sądowym, gdzie dominuje pogląd, w myśl którego status podatnika czynnego VAT (zarejestrowanego) konieczny jest w momencie skorzystania z prawa do odliczenia (wykazywania odliczenia), nie musi natomiast istnieć na dzień, w którym miały miejsce czynności opodatkowane, z których wynika podatek podlegający odliczeniu (tak: wyrok WSA w Olsztynie z dnia 5 stycznia 2006 r., I SA/Ol 445/2005, POP 2006, nr 3 czy wyrok WSA w Bydgoszczy z dnia 2 października 2007 r., I SA/Bd 435/2007).
Na szczególną uwagę zasługuje tutaj wyrok WSA w Gdańsku z dnia 7 lutego 2008 r., I SA/Gd 666/07, mocą którego potwierdzone zostało prawo podatnika do odliczenia podatku naliczonego od zakupów dokonanych przez niego przed rezygnacją ze zwolnienia od podatku VAT, pomimo niesporządzenia przez niego spisu z natury, o którym mowa w art. 113 ust. 5 u.p.t.u.

Mając na względzie powyższe prawidłowym jest twierdzenie, że Podatnik, który nabył w maju 2009 r. towar w postaci lady chłodniczej, może odliczyć podatek VAT w deklaracji VAT-7 składanej za lipiec 2009 r., a więc za pierwszy okres rozliczeniowy następujący po rezygnacji ze zwolnienia. Warunkiem dla skorzystania z ww. odliczenia jest to, aby ww. towar był wykorzystywany do wykonywania czynności opodatkowanych (art. 86 ust. 1 u.p.t.u.).
Podatek VAT naliczony przy nabyciu towaru zaliczanego przez podatnika do środków trwałych, podlegający odliczeniu wykazuje się w poz. 46 (wartość netto) oraz poz. 47 (podatek naliczony).

Paweł Łabno