W przedmiotowej sprawie małżeństwo kupiło na cele prywatne i do majątku wspólnego niezabudowaną działkę. Sprzedaż nie została udokumentowana fakturą VAT, ponieważ grunt nabyli od podmiotu prywatnego. Jeden ze współmałżonków, który w ramach działalności gospodarczej buduje budynki, wykorzystał część zakupionego gruntu i zgodnie z pozwoleniem na budowę, wybudował budynek administracyjno-handlowy wraz z infrastrukturą techniczną. Budynek po jego oddaniu do użytkowania został wprowadzony do ewidencji środków trwałych działalności gospodarczej. Współmałżonek wskazał, że w latach 2006, 2010 i 2011 znajdujące się w budynku lokale użytkowe zostały oddane w najem. Ostatecznie jednak małżeństwo postanowiło sprzedać działkę wraz z budynkiem, a pieniądze uzyskane z planowanej sprzedaży przeznaczyć na swoje cele osobiste.

Istota sporu w sprawie koncentruje się wokół odpowiedzi na pytanie, czy w sytuacji, gdy doszło do oddania w najem części budynku, miało miejsce pierwsze zasiedlenia całego budynku i w konsekwencji, czy w sytuacji takiej dostawa całego budynku korzysta ze zwolnienia podatkowego przewidzianego w art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy o VAT.

Zdaniem współmałżonka, sprzedaż nieruchomości, wykorzystywanej w prowadzonej działalności gospodarczej i zabudowanej budynkiem usługowo-administracyjnym korzystać będzie ze zwolnienia przewidzianego w art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy o VAT, ponieważ dostawa budynku usługowo-administracyjnego nie jest dokonywana w ramach pierwszego zasiedlenia, po drugie nastąpi po upływie 2 lat od pierwszego zasiedlenia. Według współmałżonka wynajem części budynku skutkuje pierwszym zasiedleniem dla całej nieruchomości. Zdaniem strony, do pierwszego zasiedlenia budynku administracyjno-usługowego doszło w momencie oddania budynku do użytkowania pierwszym najemcom. Od tego czasu upłynęły już 2 lata.

A według fiskusa objęta zwolnieniem określonym w art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy o VAT będzie dostawa tej części budynku, która była wydana najemcom na podstawie umów najmu. Dostawa niewynajmowanych części budynku podlegać będzie opodatkowaniu 23% stawką VAT. Ponadto dostawa gruntu w części przyporządkowanej do dostawy niewynajmowanej części budynku będzie opodatkowana 23 proc. stawką VAT.

Sprawa trafiła do WSA w Krakowie. Sąd przypomniał, że aby można było mówić o pierwszym zasiedleniu, musi dojść do oddania budynków, budowli lub ich części do użytkowania w wykonaniu czynności podlegających opodatkowaniu. Pierwsze zasiedlenie będzie miało miejsce wówczas, gdy wybudowany lub zmodernizowany obiekt zostanie sprzedany lub np. oddany w najem, dzierżawę, leasing. Zarówno sprzedaż, jak i najem, dzierżawa, leasing są bowiem czynnościami podlegającymi opodatkowaniu.

Sąd nie zgodził się jednak ze współmałżonkiem, że "wynajem części budynku skutkuje pierwszym zasiedleniem dla całej nieruchomości", ponieważ art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy o VAT, jak i art. 2 ust. 14 tej ustawy odnoszą się do budynków, budowli lub ich części. Oznacza to, że definicję pierwszego zasiedlenia może spełnić zarówno cały budynek, cała budowla jak i ich części, w zależności od tego, czy pierwszemu nabywcy lub użytkownikowi oddano w użytkowanie, w wykonywaniu czynności podlegających opodatkowaniu, budynek, budowlę czy ich części. Podobnie skonstruowano zwolnienie podatkowe przewidziane w art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy o VAT. Należy w związku z tym wyraźnie wskazać, że aby uznać budynek za zasiedlony w całości, musi być on wydany w całości, w wykonaniu czynności opodatkowanych, pierwszemu nabywcy lub użytkownikowi. Tylko w takiej sytuacji cały budynek spełni definicję pierwszego zasiedlenia.

Zobacz książkę "VAT. Wybór orzecznictwa" dostępną w księgarni internetowej Profinfo >>

Dostawa części budynku oddanego w najem korzysta ze zwolnienia od opodatkowania, gdyż w tym przypadku zachodzą przesłanki wynikające z tego przepisu, bowiem dostawa nie jest wykonywana w ramach pierwszego zasiedlenia lub przed nim, jak też od pierwszego zasiedlenia upłynął okres dłuższy niż dwa lata. Natomiast w odniesieniu do części budynku, która nie była wynajmowana, warunek wynikający z definicji pierwszego zasiedlenia zostanie wypełniony dopiero w momencie planowanej dostawy, gdyż po wybudowaniu budynku ta cześć budynku nie była przedmiotem żadnej czynności podlegającej opodatkowaniu. Sąd podzielił więc stanowisko fiskusa, że sprzedaż tej części nieruchomości nie będzie korzystała ze zwolnienia określonego w art. 43 ust. 1 pkt 10. Nie będzie również korzystała ze zwolnienia określonego w art. 43 ust. 1 pkt 10a, gdyż przy budowie budynku współmałżonkowi przysługiwało prawo do obniżenia podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Wyrok WSA w Krakowie z 23 stycznia 2015 r., sygn. akt I SA/Kr 1767/14

Omówienie pochodzi z programu Vademecum Głównego Księgowego