W ostatnim czasie nasiliły się problemy z uzyskaniem odszkodowań od zakładów ubezpieczeń. Odmawiają one zwrotu VAT leasingobiorcom, wypłacając im jedynie kwoty netto poniesionych napraw. ‒ Problem ten ostatnio mocno nabrzmiewa. To zaskakujące, bo przepisy się nie zmieniły, a zmieniła się praktyka ubezpieczycieli ‒ potwierdza Marta Szafarowska, partner, doradca podatkowy w kancelarii Gekko Taxans, specjalizująca się w doradztwie na rzecz podmiotów z branży leasingowej i motoryzacyjnej.

 

Uzyskanie odszkodowania coraz bardziej problematyczne

Teraz zakłady ubezpieczeń zyskały niejako dodatkowy argument. Wiceminister finansów Piotr Nowak w odpowiedzi na interpelację poselską nr 29934 stwierdził, że problemy związane z likwidacją szkód komunikacyjnych w odniesieniu do pojazdów będących przedmiotem leasingu powinny być rozstrzygane w ramach rozliczeń między finansującym a korzystającym. Podkreślił, że obydwie strony umowy leasingu – zarówno leasingobiorca, jak i leasingodawca – poprzez jej zawarcie wyrażają zgodę na warunki w niej zapisane. MF zwróciło uwagę, że zgodnie z cywilistycznym pojęciem leasingu, leasingobiorca nie jest właścicielem pojazdu, a jedynie posiadaczem zależnym, a w przypadku zaistnienia okoliczności uzasadniającej wypłatę odszkodowania, ubezpieczenie przysługuje właścicielowi pojazdu (leasingodawca), który w tym przypadku jest podatnikiem podatku VAT.

Zobacz również: Umowa o dzieło czasem z zerowymi kosztami >>

Ministerstwo Finansów przywołało przy tym przepisy kodeksu cywilnego, zawierające – w ocenie MF – modelowe rozwiązanie dotyczące umowy leasingu. Resort przypomniał, że umowa leasingu może przewidywać tzw. opcję przeniesienia własności, tj. zobowiązanie się finansującego do przeniesienia na korzystającego własności rzeczy po upływie oznaczonego w umowie trwania leasingu, co uprawnia korzystającego do żądania od finansującego przeniesienia na jego rzecz własności rzeczy. Do czasu ewentualnego wykonania przeniesienia własności finansujący jest właścicielem rzeczy i zarazem jej samoistnym posiadaczem, natomiast korzystający jest jej posiadaczem zależnym, dla którego źródłem uprawnienia do używania rzeczy w określony sposób jest umowa leasingu.

Sprawdź: Jak rozliczyć umowę leasingu w przypadku szkody całkowitej przedmiotu leasingu? >

Powyższa kwestia, jak podkreśla MF, ma znaczenie w przypadku likwidacji szkód komunikacyjnych, gdzie istotą problemu jest kwestia ustalenia poszkodowanego – podmiotu, który poniósł uszczerbek spowodowany uszkodzeniem pojazdu. W sytuacji uszkodzenia pojazdu będącego przedmiotem leasingu, co do zasady właścicielem i zarazem posiadaczem samoistnym jest finansujący (leasingodawca), zaś posiadaczem zależnym jest korzystający (leasingobiorca).

 

Samochody a VAT i podatki dochodowe

Adam Bartosiewicz

Sprawdź  

Kwestia odszkodowania i VAT

Odnosząc się zaś do kwestii możliwości wypłaty odszkodowania wraz z VAT, resort finansów nawiązał do orzecznictwa Sądu Najwyższego, z którego wynika, że uzależnione to jest od statusu finansującego jako podatnika VAT oraz prawa do odliczenia kwoty podatku naliczonego przy nabywaniu usług napraw powypadkowych. Na gruncie zaś ustawy o podatku od towarów i usług muszą być spełnione warunki uprawniające do odliczenia podatku (art. 86 ust. 1, art. 86a i art. 88). Takie ograniczenie dotyczy m.in. wydatków związanych z naprawą pojazdów samochodowych wykorzystywanych zarówno do celów działalności gospodarczej, jak i celów prywatnych podatnika. W takim przypadku przysługuje mu prawo do odliczenia podatku naliczonego w kwocie stanowiącej 50 proc. kwoty podatku wynikającej z otrzymanej faktury. Nie ma przy tym znaczenia, czy podatnik faktycznie wykorzystuje ten samochód do celów firmowych w 50 proc., czy w innej części.

Zobacz: Opodatkowanie w formie PKPiR leasingu na przykładach >

Co ważne, to ograniczenie ma zastosowanie niezależnie od tego, czy auto jest własnością podatnika, czy też jest przez niego użytkowane na podstawie umowy najmu, dzierżawy, leasingu (operacyjnego) lub innej umowy o podobnym charakterze. Natomiast podatnikowi prowadzącemu działalność opodatkowaną podatkiem VAT (w tym przypadku - firmie leasingowej) będzie przysługiwało prawo do pełnego odliczenia podatku od towarów i usług z tytułu nabycia usług powypadkowej naprawy pojazdów samochodowych, gdyż pojazd ten jest wykorzystywany wyłącznie do działalności gospodarczej podatnika, tj. do świadczenia odpłatnie usług leasingu (art. 86a ust. 3 ustawy o VAT).

Zobacz: Leasing samochodów osobowych >

W podobnym duchu, co minister finansów, na interpelację poselską odpowiedział też wiceminister sprawiedliwości Łukasz Piebiak. Według niego, jeżeli w momencie powstania szkody pojazd jest własnością leasingodawcy, w odniesieniu do kosztów naprawy pojazdu poszkodowanym jest właściciel przedmiotu leasingu, bo to w jego majątku powstała szkoda w związku z uszkodzeniem pojazdów. Wysokość tej szkody określają koszty niezbędne do przywrócenia pojazdów do stanu poprzedniego.

Istotne dane na fakturze

‒ Wobec takiego stanowiska Ministerstwa Finansów i Ministerstwa Sprawiedliwości wydaje się, że jedyną rzeczą, jaką mogą zrobić leasingobiorcy jest zadbanie o to, żeby nabywcą usług napraw powypadkowych był leasingodawca, a tym samym by faktury dokumentujące takie usługi były wystawione na rzecz leasingodawców, jako podmiotów uprawnionych zarówno do uzyskania odszkodowania, jak i do zlecania napraw ‒ radzi Marta Szafarowska.

 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.