W przedmiotowej sprawie do fiskusa zwróciła się spółka w sprawie dotyczącej prawa do odliczenia podatku naliczonego wynikającego z faktur dokumentujących nabyte usługi dzierżawy nieruchomości. Spółka wydobywa kopaliny, obrabia je i sprzedaje. Aby wydobywać kopaliny, jako dzierżawca, zawiera z osobami fizycznymi umowy dzierżawy gruntów.

Umowy dzierżawy nie określają, czy kwoty płacone przez spółkę są kwotami netto, czy brutto oraz nie określają, czy wystąpi podatek VAT. Część z wydzierżawiających zarejestrowała się jako podatnicy VAT czynni, pomimo że nie prowadzą działalności gospodarczej. Osoby te wystawiają spółce faktury VAT. Wydzierżawiający nie trudnią się jednak zawodowo wynajmowaniem ani wydzierżawianiem gruntów. Nie skupowali też gruntów w celu ich wydzierżawienia, ani nie zamawiali ekspertyz geologicznych.

Zdaniem spółki, wydzierżawianie gruntu co do zasady jest usługą. A podlega VAT wyłącznie w przypadku, gdy wykonywana jest przez podatnika VAT, który w dodatku nie korzysta ze zwolnienia podmiotowego od podatku. Według spółki, oddanie w dzierżawę gruntu, pod którym znajdują się kopaliny samo w sobie nie stanowi działalności gospodarczej, chyba, że wydzierżawiający wcześniej np. skupował grunty w związku z informacją o znajdujących się pod nimi złożach czy analizował lokalne nieruchomości pod kątem występowania kopalin. Jeżeli jednak wydzierżawiającym jest osoba fizyczna, która dziedziczy grunt albo wykorzystywała grunt przed wydzierżawieniem do innej działalności np. rolnej, czy leśnej, to w związku z ich obecnym wydzierżawieniem należy uznać, że wydzierżawiający nie jest podatnikiem podatku VAT.

Fiskus się nie zgodził. Według fiskusa osoby fizyczne, które świadczą we własnym imieniu i na własny rachunek usługi dzierżawy, występują w charakterze podatnika podatku VAT i prowadzą działalność gospodarczą, bowiem dokonują czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych. Dokonywane przez osoby fizyczne czynności polegające na wydzierżawianiu spółce nieruchomości w celu wydobywania kopalin i ich obróbki noszą zatem znamiona odpłatnego świadczenia usług i podlegają opodatkowaniu podatkiem VAT. Wydzierżawiający po przekroczeniu obrotów 150 tys. zł ma obowiązek rejestracji dla celów podatku VAT.

Biorąc powyższe pod uwagę, fiskus uznał, że jeżeli uzyskany przez osobę fizyczną czynsz dzierżawny jest opodatkowany podatkiem VAT, to spółce - z uwagi na spełnienie podstawowej przesłanki warunkującej prawo do odliczenia podatku naliczonego, jaką jest związek zakupów z wykonanymi czynnościami opodatkowanymi - przysługuje prawo do odliczenia kwoty podatku naliczonego wynikającego z faktur dokumentujących nabycie usług dzierżawy.

Zobacz książkę "Prawo do odliczenia i zwrotu podatku naliczonego w VAT" dostępną w księgarni internetowej Profinfo >>

Sprawa ostatecznie trafiła do NSA. Zdaniem sądu, wydzierżawianie gruntów stanowi działalność gospodarczą w rozumieniu zarówno polskiej ustawy o VAT jak i w świetle regulacji prawa wspólnotowego. Wyczerpuje ono znamiona prowadzenia działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 1 i ust. 2 ustawy o VAT, jako usługa w zakresie wynajmowania (wydzierżawiania) nieruchomości na własny rachunek. Ponieważ, jak wynika z przedstawionego opisu stanu faktycznego, umowy te mają charakter ciągły i są zawierane w celu zarobkowym (o czym wyraźnie świadczy ustalenie czynszu), to zasadnie, według sądu, fiskus uznał, że należne z tego tytułu obroty podlegają VAT.

Stanowisko to koresponduje z wyrokiem z 13 listopada 2012 r., sygn. akt I FSK 1805/11, w którym NSA uznał, że jeżeli działalność w zakresie dzierżawy gruntu cechuje się zarówno powtarzalnością, jak i długim okresem trwania, to grunt wykorzystywany jest w sposób ciągły dla celów zarobkowych, a właściciel prowadzi działalność gospodarczą w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy o VAT. Dla oceny, czy dana osoba prowadzi działalność gospodarczą w określonym zakresie nie ma znaczenia to, czy w tym zakresie zarejestrowała ona działalność czy też nie, nie ma też znaczenia jej subiektywne przekonanie w tym zakresie.

Wyrok NSA z 18 grudnia 2014 r., sygn. akt I FSK 1991/13

Omówienie pochodzi z programu Vademecum Głównego Księgowego