Do fiskusa zwróciła się gmina, w która przy pomocy Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej (GOPS) realizuje zadania własne gminy z zakresu pomocy społecznej. Jako komórka organizacyjna GOPS działa Uniwersytet Trzeciego Wieku (UTW). Uniwersutet działa w oparciu o Statut i Regulamin Organizacyjny GOPS i wypełnia zadania określone w ustawie o pomocy społecznej w zakresie reintegracji społecznej, dotyczące organizowania różnorodnych form integracji mieszkańców. Zgodnie z Regulaminem Organizacyjnym UTW, słuchaczem może być każda osoba, w wieku emerytalnym, która podpisze deklarację słuchacza i uiści opłatę semestralną. UTW nie posiada akredytacji w rozumieniu przepisów o systemie oświaty. Gmina powzięła wątpliwość czy usługi świadczone przez GOPS polegające na organizacji zajęć na UTW w zamian za czesne wnoszone przez słuchaczy podlegają zwolnieniu z VAT.
Według gminy opłaty wnoszone przez słuchaczy UTW, tj. czesne, w ramach którego mogą oni uczestniczyć w zajęciach organizowanych przez UTW korzysta ze zwolnienia przedmiotowego na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 22 lit. a ustawy o VAT. Na jego mocy, zwalnia się od podatku VAT usługi pomocy społecznej w rozumieniu przepisów o pomocy społecznej oraz usługi określone w przepisach o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie, a także dostawę towarów i świadczenie usług ściśle z tymi usługami związane, na rzecz beneficjenta tej pomocy, wykonywane przez regionalne ośrodki polityki społecznej, powiatowe centra pomocy rodzinie, ośrodki pomocy społecznej, rodzinne domy pomocy, ośrodki wsparcia i ośrodki interwencji kryzysowej. Według gminy UTW wypełnia zadania określone w ustawie o pomocy społecznej w zakresie reintegracji społecznej, dotyczące organizowania różnorodnych form integracji mieszkańców. Poprzez UTW realizowana jest działalność edukacyjna, kulturalna, twórcza, zdrowotna i krajoznawczo-turystyczna dla osób starszych, aktywizacja psychospołeczna słuchaczy, a co za tym idzie ogólne poprawianie, jakości życia tych osób, a także ułatwienie osobom starszym odnalezienie się we współczesnym świecie, co niewątpliwie stanowi pracę socjalną w rozumieniu ustawy o pomocy społecznej, a tym samym stanowi świadczenie usług pomocy społecznej w rozumieniu ustawy o pomocy społecznej.
Fiskus się nie zgodził. Organ wskazał, że aby skorzystać ze zwolnienia od podatku, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 22 ustawy konieczne jest spełnienie zarówno przesłanki o charakterze przedmiotowym, dotyczącej rodzaju świadczonych usług na rzecz beneficjentów tej pomocy (usług pomocy społecznej), jak również przesłanki podmiotowej odnoszącej się do usługodawcy, będącego ściśle określonym podmiotem. Niespełnienie chociażby jednej z ww. przesłanek powoduje, że zwolnienie nie ma zastosowania. Fiskus analizując przesłankę przedmiotową wskazał, że gmina nie została zobowiązana przepisami ustawy o pomocy społecznej do organizacji zajęć na UTW. Ponadto usługa polegająca na organizacji zajęć na UTW nie będzie świadczona wyłącznie na rzecz beneficjentów pomocy społecznej. Słuchaczem UTW może być bowiem każda osoba, w wieku emerytalnym, która podpisze deklarację słuchacza i uiści opłatę semestralną. Usługi nie będą zatem świadczone wyłącznie beneficjentom wymagającym pomocy społecznej, lecz emerytom i rencistom, którzy w pewnym stopniu narażeni są na wykluczenie społeczne.
Interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z 28 lutego 2017 r., sygn. 3063-ILPP1-2.4512.256.2016.2.DC, LEX nr 340897
