W obecnym stanie prawnym w postępowaniu administracyjnym i podatkowym brak jest ustawowego obowiązku tworzenia metryki sprawy, w której wskazywano by wyraźnie autora i ewentualnych współautorów podjętego rozstrzygnięcia. Decyzja podpisywana jest przez osobę, która pełni funkcję organu administracji lub przez upoważnionego pracownika danego organu. W związku z tym ustalenie urzędników faktycznie odpowiedzialnych za szkody w przypadku wydania decyzji sprzecznych z prawem jest bardzo trudne.
Nowa regulacja zakłada, że w metryce uwidocznione mają być wszystkie osoby, które uczestniczyły w podejmowaniu czynności w danym postępowaniu z określeniem wykonywanych przez nie czynności i z odpowiednim odesłaniem do zachowanych w formie pisemnej lub elektronicznej dokumentów odzwierciedlających te czynności. Metryka sprawy, wraz z dokumentami do których odsyła, stanowić ma obowiązkową część akt sprawy i powinna być na bieżąco aktualizowana.
Ustawa zawiera upoważnienia dla właściwych ministrów do określenia w drodze rozporządzenia rodzaju spraw, w których obowiązek prowadzenia metryki sprawy jest wyłączony ze względu na nieproporcjonalność nakładu środków koniecznych do prowadzenia metryki w stosunku do prostego i powtarzalnego charakteru tych spraw. Dotyczyć to może np. instytucji wydawania zaświadczeń, czy czynności sprawdzających.
Nowelizacja ma zwiększyć transparentności czynności podejmowanych w określonej sprawie administracyjnej lub podatkowej przez osoby działające w ramach i w imieniu danego organu administracji, tak aby możliwa była kontrola podejmowanych czynności oraz możliwość zidentyfikowania osób uczestniczących w załatwianiu sprawy. Taka forma dokumentowania udziału poszczególnych urzędników w wewnętrznym procesie podejmowania decyzji ma wzmocnić poczucie odpowiedzialności tych osób za przyjęte rozstrzygnięcie, a także pośrednio może wpłynąć na ograniczenie korupcji.
Ustawa z dnia 15 lipca 2011 r. o zmianie ustawy - Kodeks postępowania administracyjnego oraz ustawy - Ordynacja podatkowa (Dz. U. Nr 186, poz. 1100) wejdzie w życie po upływie 6 miesięcy od dnia ogłoszenia, tj. 7 marca 2012 r. W przypadku spraw będących w toku, metrykę należało będzie założyć w ciągu 30 dni od dnia wejścia w życie ustawy i będzie ona wskazywać tylko osoby, które uczestniczyły w podejmowaniu czynności w postępowaniu i podejmowane przez te osoby czynności od dnia wejścia w życie nowych regulacji.
Jolanta Mazur