1 stycznia 2009 r. z ustawy o podatku dochodowym ma zniknąć obowiązująca od ubiegłego roku ulga meldunkowa. Pozwala ona uniknąć obowiązku zapłaty podatku w przypadku sprzedaży mieszkania, jeżeli właściciel był w nim zameldowany co najmniej 12 miesięcy.

Jednocześnie Ministerstwo Finansów chce przywrócić zwolnienie, które obowiązywało do końca 2006 r. Projekt przewiduje, że sprzedający nieruchomości nie zapłacą podatku, jeżeli w ciągu 2 lat przychód uzyskany ze sprzedaży nieruchomości przeznaczą przykładowo na zakup innego mieszkania czy budowę domu. „Jeżeli przychód z odpłatnego zbycia w okresie 2 lat zostanie w całości przeznaczony na cele mieszkaniowe, uzyskany z tego tytułu dochód będzie w całości korzystał ze zwolnienia od podatku dochodowego" - powiedział Szymon Milczanowski, p.o. zastępca dyrektora Biura Ministra Finansów. W przeciwnym przypadku, zwolnieniu od podatku miałaby podlegać tylko część dochodu.

Likwidację ulgi meldunkowej pozytywnie ocenia doradca podatkowy z firmy doradztwa podatkowego Accreo Taxand Michał Galejczuk. „W tej uldze jest mnóstwo niejasności. Prowadzą one do licznych sporów z urzędami skarbowymi, które błędnie interpretują przepisy" - mówi Galejczuk.

Jego zdaniem korzystna dla podatników będzie także zmiana przepisów dotycząca ulgi odsetkowej. Pozwala ona na odliczenie od dochodu odsetek od kredytu zaciągniętego na budowę domu lub mieszkania.

Proponowane zmiany mają dotyczyć podatników, którzy chcą zaciągnąć tańszą pożyczkę na spłatę wziętego wcześniej kredytu hipotecznego. Obecnie wiąże się to z utratą prawa do ulgi odsetkowej.

Zgodnie z planami Ministerstwa Finansów ulga odsetkowa powinna objąć nie tylko odsetki od pierwotnie uzyskanego kredytu, ale także odsetki od kredytu (pożyczki) przeznaczonej na jego spłatę, czyli tzw. kredytu refinansowego, czy kredytu konsolidacyjnego, zastępującego kilka kredytów.

„To zmiana bardzo oczekiwana, idąca w dobrym kierunku" - uważa ekspert z Accreo Taxand. Tym bardziej, że zainteresowanie zmianą kredytu na tańszy jest bardzo duże. Utrata prawa do ulgi odstraszała jednak od tego podatników.

Resort finansów chce w 2009 r. zmienić nieco zasady przekazywania 1 proc. podatku na rzecz organizacji pożytku publicznego.

Także w korekcie zeznania podatkowego będzie można wskazać konkretną organizację, na której konto chcemy przeznaczyć pieniądze. Jednak - aby trafiły one do beneficjenta - korektę trzeba będzie złożyć najpóźniej do końca czerwca. Obecnie można przekazać 1 proc. podatku tylko w deklaracji podatkowej.

Zgodnie z projektem nowelizacji, pieniądze mają być przekazywane na konta organizacji pożytku publicznego w lipcu.

Naczelnik urzędu skarbowego będzie mógł, na życzenie podatnika, udzielić organizacji pożytku publicznego informacji o osobie, która przekazała na jej rzecz podatek. Dane te będą obejmować imię i nazwisko, adres i wysokość przekazanej kwoty.

Mają się też zmienić zasady opodatkowania niektórych odszkodowań, na przykład za szkody górnicze. Zgodnie z obecnymi przepisami na zwolnienie podatkowe mogą liczyć tylko właściciele zniszczonych nieruchomości. Zdaniem Rzecznika Praw Obywatelskich rozwiązanie takie jest niezgodne z Konstytucją. Po zmianie przepisów zwolnienie obejmie także dzierżawców nieruchomości.

W ustawie mają się także pojawić nowe zwolnienia podatkowe. Pierwsze ma objąć pomoc finansową udzieloną z budżetu państwa lub jednostek samorządu terytorialnego, w związku ze zdarzeniem losowym. Jak poinformował Szymon Milczanowski, obecnie taka pomoc nie podlega opodatkowaniu dzięki wydanym przez Ministerstwo Finansów rozporządzeniom, np. po uruchomieniu pomocy w związku z katastrofą w Kopalni Halemba.

W ustawie ma znaleźć się również zwolnienie dla dochodu z nagród uzyskanych przez podatników za wybitne osiągnięcia z dziedziny nauki, kultury i sztuki, oraz z tytułu działalności na rzecz praw człowieka np. Nobla, Templetona). Obejmie jednak ono tylko tę część dochodu, która zostanie przekazana na cele pożytku publicznego.

Projekt rozszerza też prawo do korzystania z ulgi rodzinnej na opiekunów prawnych i rodziny zastępcze. Ulga przysługiwałaby ponadto na dziecko: niepełnosprawne - bez względu na wiek i wysokość dochodów, jeżeli otrzymuje zasiłek lub dodatek pielęgnacyjny, rentę socjalną oraz pełnoletnie (do ukończenia 25 roku życia) uczące się szkołach (również poza granicami Polski) w związku z wykonywaniem przez podatników ciążącego na nich obowiązku alimentacyjnego. Według projektu, ulga rodzinna przysługiwać ma za miesiące kalendarzowe, w których dziecko pozostawało pod władzą rodzicielską, opieką prawną lub w rodzinie zastępczej. Odliczenie ma dotyczyć łącznie obojga rodziców, opiekunów lub rodziców zastępczych dziecka pozostających w związku małżeńskim. W przypadku rodziców rozwiedzionych lub w odniesieniu do których orzeczona została separacja, ulga przysługiwać będzie jedynie temu rodzicowi, z którym dziecko zamieszkuje.

Projekt zmian w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych wprowadza również możliwość odliczenia zapłaconych w innych państwach obowiązkowych składek emerytalno-rentowych i zdrowotnych. To konsekwencja wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 7 listopada 2007 r. (sygn. akt K 18/07), który orzekł, że brak możliwości odliczenia w rocznym zeznaniu podatkowym w Polsce składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne płaconych poza granicami kraju jest niezgodne z konstytucją.

Osoby pracujące za granicą będą miały prawo do korzystania ze zwolnienia od podatku przychodów do wysokości 30 proc. diet przysługujących za każdy dzień pobytu za granicą, w którym podatnik pozostawał w stosunku pracy oraz z innego tytułu. Konsekwencją przyjęcia tej propozycji będzie to, że ze zwolnienia od podatku korzystać będą nie tylko osoby pozostające w stosunku pracy – tak jak to ma miejsce w obecnym stanie prawnym – ale także osoby uzyskujące przychody ze stosunku służbowego, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy.