W przedmiotowej sprawie podatnik otrzymał od matki darowiznę w postaci środków pieniężnych w formie gotówkowej, do "rąk własnych". Środki pieniężne z darowizny wpłacił na rachunek bankowy w imieniu własnym i na swoją rzecz. Na potwierdzeniu wpłaty darowanej kwoty, jako wpłacającego i odbiorcę wpisano podatnika, a jako tytuł wskazano - wpłata własna. Chcąc skorzystać ze zwolnienia podatkowego złożył w urzędzie skarbowym zeznanie podatkowe o nabyciu rzeczy i praw majątkowych.

Fiskus ustalił jednak podatnikowi z tego tytułu podatek od darowizny, ponieważ jego zdaniem podatnik nie udokumentował otrzymania środków pieniężnych dowodem przekazania na rachunek bankowy nabywcy.

Sprawa ostatecznie trafiła do NSA. Według sądu rację w sporze ma fiskus. A kluczowe dla rozstrzygnięcia tego sporu było określenie prawidłowego rozumienia wyrażenia zastosowanego przez ustawodawcę w art. 4a ust. 1 pkt 2 u.p.s.d. - "dowodem przekazania na rachunek bankowy nabywcy". Według art. 4a ust. 1 pkt 2 u.p.s.d., warunkiem uregulowanego w nim zwolnienia podmiotowego jest udokumentowanie otrzymania środków pieniężnych tytułem darowizny lub polecenia darczyńcy "dowodem przekazania na rachunek bankowy nabywcy albo jego rachunek prowadzony przez spółdzielczą kasę oszczędnościowo-kredytową lub przekazem pocztowym". Według sądu to nie "tylko" wymóg techniczny, ale "aż" jeden z kumulatywnych warunków normatywnych skorzystania ze zwolnienia podatkowego. Konstruując zwolnienie podatkowe, o którym mowa w art. 4a u.p.s.d., ustawodawca kierował się bowiem złożonym celem: z jednej strony dążył do wprowadzenia prorodzinnego rozwiązania podatkowego w zakresie podatku od spadków i darowizn, a z drugiej strony narzucił takie warunki korzystania z analizowanego zwolnienia, aby zapewnić bezpieczeństwo obrotu prawnego i systemu podatkowego, który służy państwu, a więc dobru wspólnemu wszystkich obywateli.

Dlatego też "udokumentowanie – w przypadku, gdy przedmiotem nabycia tytułem darowizny lub polecenia darczyńcy są środki pieniężne (...) – ich otrzymanie dowodem przekazania na rachunek bankowy nabywcy" należy rozumieć w ten sposób, że dowód ten dokumentuje dokonanie wpłaty lub przelewu środków pieniężnych, będących przedmiotem czynności prawnej darowizny (art. 888 § 1 kodeksu cywilnego), przez darczyńcę na konto obdarowanego, a nie wpłatę lub przelew obdarowanego na własną rzecz w imieniu darczyńcy. Tylko bowiem w ten sposób zapewni się bezpieczeństwo obrotu, poprzez wyeliminowanie prób dokonania wpłaty na rzecz samego siebie środków niewiadomego pochodzenia i nadania tej czynności pozoru wykonania umowy darowizny.

Wyrok NSA z 26 listopada 2013 r., II FSK 2967/11