Przedmiotem sporu w niniejszej sprawie było to, czy wynagrodzenie doradcy podatkowego świadczącego pomoc prawną z urzędu, który prowadzi działalność usługową w zakresie doradztwa podatkowego, należy kwalifikować, jako wynagrodzenie z tytułu osobiście wykonywanej działalności czy pozarolniczej działalności gospodarczej.

Zdaniem organu podatkowego podstawą stosunku prawnego pomiędzy pełnomocnikiem strony z urzędu, a sądem są powszechnie obowiązujące przepisy prawne, dotyczące sposobu wyznaczania doradcy podatkowego, sposobu jego wynagradzania oraz odpowiedzialności. Powoduje to, że przychody z tytułu pomocy prawnej udzielonej przez doradcę podatkowego ustanowionego z urzędu nie zaliczają się do pozarolniczej działalności gospodarczej. Tym samym organy podatkowe stwierdziły, że zwrot kosztów nieopłaconej pomocy prawnej stanowi przychód z działalności wykonywanej osobiście, zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 2 w zw. z art. 13 pkt 6 ustawy o PIT, co powoduje, że zgodnie z art. 42 tej ustawy sąd, jako płatnik był zobowiązany pobrać zaliczkę na podatek dochodowy. W ich ocenie nie ma przeszkód, aby osoby prowadzące działalność gospodarczą równocześnie wykonywały na zlecenie sądów i prokuratury określone czynności i osiągały z tego tytułu przychody, o których mowa w art. 13 pkt 6 ustawy o PIT.

Podatnik zarzucił organom podatkowym niewłaściwe zastosowanie i uznanie, że przychody, które uzyskał są przychodami z działalności wykonywanej osobiście, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 2 ustawy o PIT. Według podatnika przychód, o którym mowa powinien być zaksięgowany w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą, co w konsekwencji zobowiązuje do naliczania i odprowadzania w ciągu roku podatkowego zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych, na zasadach określonych w art. 44 ustawy o PIT.

Sprawa trafiła do NSA, który uznał, że w przypadku doradcy podatkowego świadczącego pomoc prawną z urzędu elementem odróżniającym jego działania od działań podejmowanych przy świadczeniu usług na podstawie umowy cywilnoprawnej jest wyłącznie sposób ustanowienia go pełnomocnikiem i źródło finansowania jego działań. Nie zmienia to jednak faktu, że nadal są to usługi świadczone przezeń w ramach działalności gospodarczej, którą prowadzi na co dzień, czyli w sposób zorganizowany i ciągły. Nałożenie przez sąd na doradcę podatkowego obowiązku prowadzenia sprawy z urzędu nie determinuje zmiany wybranego przez tego doradcę sposobu wykonywania zawodu. Doradca podatkowy zarówno świadcząc pomoc prawną z wyboru, jak i z urzędu, wykonuje zawód polegający na świadczeniu takiej pomocy.

Skoro więc podatnik wykonuje zawód doradcy podatkowego we własnej kancelarii i we wniosku o przyznanie kosztów nieopłaconej pomocy prawnej świadczonej z urzędu wskazał, że prowadzi działalność gospodarczą, o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 3 ustawy o PIT oraz rozlicza się na zasadach określonych w art. 44 tej ustawy, to "osobiste" wykonywanie zawodowych czynności nie może przesądzać o zdefiniowaniu tych przychodów w art. 13 pkt 6 ustawy o PIT.

Opracowanie: Michał Malinowski, RPE WKP
Źródło: www.nsa.gov.pl, stan z dnia 17 listopada 2011 r.