Trybunał uznał polskie przepisy za częściowo niezgodne z przepisami wspólnotowymi. Jednocześnie nie ograniczył skutków swego wyroku w czasie. Orzeczenie ETS wiąże prawnie (formalnie) tylko w sprawie, w której wystosowane zostało pytanie prejudycjalne. Faktycznie jednak orzeczenie to wyznacza kierunek interpretacji przepisów krajowych, jednocześnie potwierdzając, że określone krajowe regulacje prawne (niezgodne z prawem krajowym) nie powinny znajdować zastosowania przy rozstrzyganiu spraw podatników.
2. Istota rozstrzygnięcia Trybunału
Trybunał nie zakwestionował polskiej akcyzy nałożonej na samochody osobowe jako takiej. Obciążenie akcyzą samochodów osobowych – w tym samochodów nabywanych wewnątrzwspólnotowo – nie zostało uznane za niezgodne z przepisami wspólnotowymi. Nie została ona bowiem uznana ani za cło przywozowe ani za opłatę o skutku równoważnym, które są zakazane przez prawo traktatowe Unii.
Podatek akcyzowy który nakładany jest na wszystkie samochody osobowe w państwie członkowskim, zarówno nowe, jak i używane, niezależnie od ich pochodzenia jest także zgodny z art. 90 akapit pierwszy traktatu podpisanego w Atenach w dniu 16 kwietnia 2003 r. między Królestwem Belgii, Królestwem Danii, Republiką Federalną Niemiec, Republiką Grecką, Królestwem Hiszpanii, Republiką Francuską, Irlandią, Republiką Włoską, Wielkim Księstwem Luksemburga, Królestwem Niderlandów, Republiką Austrii, Republiką Portugalską, Republiką Finlandii, Królestwem Szwecji, Zjednoczonym Królestwem Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej (Państwami Członkowskimi Unii Europejskiej) a Republiką Czeską, Republiką Estońską, Republiką Cypryjską, Republiką Łotewską, Republiką Litewską, Republiką Węgierską, Republiką Malty, Rzecząpospolitą Polską, Republiką Słowenii, Republiką Słowacką dotyczący przystąpienia Republiki Czeskiej, Republiki Estońskiej, Republiki Cypryjskiej, Republiki Łotewskiej, Republiki Litewskiej, Republiki Węgierskiej, Republiki Malty, Rzeczypospolitej Polskiej, Republiki Słowenii i Republiki Słowackiej do Unii Europejskiej (Dz. U. Nr 90, poz. 864 z późn. zm.).
Dotyczy to jednakże tylko i wyłącznie sytuacji, w której stawka podatku jest taka sama dla samochodów krajowych i używanych przywożonych z innych państw członkowskich. Dotyczy to praktycznie wyłącznie samochodów, które są sprzedawane (nabywane) przed upływem dwóch latach od daty ich produkcji. W odniesieniu do samochodów starszych ETS wskazał, że przyjęty sposób ustalania stawki akcyzy dla samochodów używanych prowadzi do wzrostu stawki wraz z wiekiem pojazdu. Trybunał wskazał następnie, że to na sądzie krajowym spoczywa obowiązek zbadania, czy taki wzrost stawki dotyczy wyłącznie pojazdów używanych pochodzących z innego państwa członkowskiego niż Rzeczpospolita Polska oraz czy z kolei w przypadku pojazdów używanych zarejestrowanych w Polsce jako nowe stawka rezydualnego podatku akcyzowego zawartego w wartości takiego pojazdu pozostaje niezmienna.
Trybunał nie wskazał zatem wyraźnie niezgodności polskich przepisów (dotyczących stawki dla samochodów nabywanych wewnątrzwspólnotowo), lecz nakazał uczynić to sądowi pytającemu (czyli WSA w Warszawie). Należy jednak zauważyć, że stosowne wnioski w tym zakresie zawarte zostały w opinii Rzecznika Generalnego do tej sprawy (opinia z dnia 21 września 2006 r., http://www.curia.eu.int.)
Z obliczeń Rzecznika zawartych w przedmiotowej opinii wynika, że polskie przepisy prowadzą do sytuacji, w której kwota akcyzy od samochodów nabywanych wewnątrzwspólnotowo starszych niż dwuletnie jest wyższa od kwoty rezydualnego podatku od takich samych samochodów nabywanych w kraju. Powyższa kwota – o jaką to kwota akcyzy od samochodów nabywanych wewnątrzwspólnotowo byłaby wyższa od kwoty podatku (rezydualnego) zawartego w cenie takich samych samochodów sprzedawanych w Polsce – wynosi 12% ceny samochodu za każdy rok, począwszy od roku, w którym kalendarzowo mijają dwa lata od roku produkcji danego samochodu. Należy przy tym podkreślić, że kwota akcyzy nigdy nie będzie wyższa niż 65% wartości samochodu, a to daje maksymalną różnicę w wysokości stawek (pomiędzy samochodem nabywanych w Polsce a samochodem nabywanym wewnątrzwspólnotowo) - w zależności od rodzaju samochodu:
Mając zatem na uwadze wyrok ETS oraz opinię Rzecznika w sprawie, można stwierdzić, że w niektórych przypadkach – gdy nabywane były wewnątrzwspólnotowo samochody dwuletnie i starsze - akcyza była pobierana niezgodnie z prawem wspólnotowym (gdyż dyskryminowała podobne towary wspólnotowe, względem takich samych towarów krajowych). W tym zakresie zatem polskie przepisy nie powinny być stosowane, zaś akcyza pobrana na ich podstawie powinna podlegać zwrotowi.
3. Skutki wyroku w czasie
Wyjątkowo natomiast ETS może sam ograniczyć skutek swojego wyroku w czasie (orzekając, że wyrok będzie wywierał skutek np. od chwili zadania pytania prejudycjalnego, bądź od chwili wydania opinii Rzecznika Generalnego, bądź od chwili wydania wyroku). O ograniczenie w czasie skutków wyroku, o którym mowa, wnioskował polski rząd na wypadek ewentualnego niepomyślnego rozstrzygnięcia.
Europejski Trybunał Sprawiedliwości nie ograniczył jednak skutków swojego wyroku w czasie. Uznał bowiem, że polski rząd nie wykazał dostatecznie istotnych powodów (w szczególności nie wskazano na istnienie ryzyka poważnych konsekwencji gospodarczych), które uzasadniałyby takie rozstrzygnięcie. W związku z tym wyrok Trybunału, o którym mowa, wywiera skutki ex tunc. Oznacza to, że przepisy krajowe określające stawkę akcyzy – w tym zakresie, w jakim są niezgodne z prawem wspólnotowym – nie powinny znajdować zastosowania od samego początku ich obowiązywania.
4. Konsekwencje praktyczne