W przedmiotowej sprawie do fiskusa zwróciła się spółka, w której dokonano zwolnień grupowych. W związku ze zwolnieniami grupowymi, spółka zawarła ze wszystkimi zakładowymi organizacjami związkowymi działającymi w firmie porozumienie. Porozumienie zostało zawarte dla wszystkich pracowników objętych procedurą zwolnień grupowych, w ramach procedury zwolnień grupowych. Na podstawie tego porozumienia spółka wypłaciła zwalnianym pracownikom dodatkowe odprawy z tytułu zwolnień grupowych. Liczba takich odpraw wypłaconych danemu pracownikowi była uzależniona od jego stażu pracy w spółce.

Zdaniem spółki dodatkowe odprawy wypłacone pracownikom na mocy porozumienia stanowią przychód zwolniony z opodatkowania na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o PIT i w związku z tym spółka miała prawo nie pobrać zaliczek na PIT przy wypłacie tych odpraw. Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o PIT wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, oraz otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z postanowień układów zbiorowych pracy, innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 Kodeksu pracy.

Porozumienie stanowiące podstawę wypłaty odpraw dodatkowych jest, w ocenie spółki, dokumentem wskazanym w artykule 9 § 1 Kodeksu pracy. Przemawia za tym fakt, że zawiera ono porozumienie zawarte przez spółkę z organizacjami związkowymi reprezentującymi zwalnianych pracowników, które zostało uzgodnione w ramach procedury zwolnień grupowych wynikających z restrukturyzacji spółki, zgodnie z przepisami ustawy. Porozumienie nie zawiera innych postanowień, które nie byłyby związane ze wspomnianymi zwolnieniami grupowymi.

Fiskus się nie zgodził. Wskazał, że art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o PIT ma zastosowanie wyłącznie do odszkodowań i zadośćuczynień. Odszkodowanie jest szczególnym rodzajem świadczenia, polegającym na naprawieniu szkody, czyli uszczerbku, jakiego doznaje poszkodowany we wszelkiego rodzaju dobrach chronionych przez prawo. Chodzi więc zarówno o uszczerbek majątkowy, jak i niemajątkowy. Natomiast istoty odprawy nie należy doszukiwać się w twierdzeniu, że tego typu świadczenie jest odszkodowaniem, czyli naprawieniem szkody lub straty, jaką pracownik poniósł w związku z pozbawieniem go zatrudnienia. Zatem wypłacona odprawa pieniężna będzie stanowiła dla pracownika przychód ze stosunku pracy podlegający opodatkowaniu zgodnie z art. 12 ust. 1 ustawy, albowiem podstawą jej wypłaty będzie stosunek pracy. Spółka natomiast, jako płatnik, była obowiązana do poboru i odprowadzenia zaliczki na podatek dochodowy.

Przedmiotowym zwolnieniem nie są zatem objęte odprawy pieniężne, i to zarówno te, których wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw, przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, jak i odprawy pieniężne, których wysokość lub zasady ustalania wynikają z postanowień układów zbiorowych pracy, innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 Kodeksu pracy.

Interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 19 lutego 2015 r., IPPB4/415-973/14-2/MS, LEX nr 254956.

Omówienie pochodzi z programu Vademecum Głównego Księgowego