Jak podkreślają organizatorzy z Wydziału Prawa i Administracji UMK w Toruniu, potrzeba dyskusji na ten temat jest skutkiem nadal niskiej efektywności w ograniczaniu widocznej od kilku lat przestępczości gospodarczej wpisanej w kontekst podatkowy. Ich zdaniem problematyka ta nie dotyczy tylko interesu fiskalnego państwa czy też wymiaru sprawiedliwości.
- Zjawisko to może dotyczyć każdego podatnika – nie tylko z uwagi na zagrożenie jego pozycji rynkowej przez istniejących na rynku „konkurentów”, oferujących taniej te same usługi lub towary z uwagi na brak obciążeń podatkowych, ale także z uwagi na znaną praktykę organów podatkowych, polegającą na „przerzucaniu” zgubionych wcześniej podatków na rzeczywistych przedsiębiorców, którzy często w dobrej wierze nabywali towary lub usługi od oszustów podatkowych - mówi
dr hab. Tomasz Oczkowski z WPiA UMK.
Dyskusja o zmianach w prawie
Dr Oczkowski podkreśla, że istotną wartością tego projektu jest różnorodność poruszanej problematyki. - Większość referatów dotyczyć ma problematyki zmian w prawie podatkowym, zarówno dokonanych, jak i tych postulowanych (oczekiwanych), które mogą ograniczać zjawisko oszustw podatkowych. Jest oczywiste, że tego rodzaju wiedza staje się koniecznym elementem aktywności każdego przedsiębiorcy. W tej też problematyce będą widoczne referaty, które można streścić jako rozważania o minimalizacji ryzyka negatywnych skutków dla podatnika, zarówno z uwagi na aktualne tendencje organów podatkowych, jak i z uwagi na podjęcie kooperacji z oszustami podatkowymi - mówi.
Efektywność represji karnej
W programie konferencji pojawi się także problematyka, którą organizatorzy streszczają jako rozważania o efektywności represji karnej w szeroko rozumianej przestępczości gospodarczej. Stąd też jedno z wystąpień będzie obejmować omówienie założeń nowej ustawy o odpowiedzialności karnej podmiotów zbiorowych. - Dotychczasowe bowiem rozwiązania prawne, w szczególności z uwagi na subsydiarny charakter tej odpowiedzialności i specyficzne przesłanki powstania odpowiedzialności podmiotu zbiorowego (wina w wyborze lub w nadzorze), stały się praktycznie martwe. A nie ma cienia wątpliwości, że w aktualnej rzeczywistości przestępczość przedsiębiorstw także jest jednym z problemów - komentuje dr Tomasz Oczkowski.
Karne skutki nierzetelności w dokumentacji
Drugim ważnym referatem w tej grupie będą rozważania o znaczeniu dokumentacji gospodarczej w obrocie gospodarczym i ocena karnych skutków nierzetelności jej treści. Już teraz należy wskazać, że nierzetelne księgi i sprawozdawczość finansowa towarzyszą każdej większej aferze finansowej. Niewątpliwie jednak granica między kreatywną a nierzetelną księgowością jest granicą trudną do jednoznacznego określenia. Ten ważny problem kryminologiczny należy powiązać z oceną karnych przepisów obowiązujących w Polsce, które penalizują naruszenie różnych obowiązków co do prowadzenia ksiąg i związanej z nią sprawozdawczości. W tej sferze mamy bowiem do czynienia z istotną dysproporcją reakcji karnej. Dominują tu bowiem czyny zabronione o stosunkowo niskiej społecznej szkodliwości, głównie związane z naruszeniem niektórych obowiązków związanych z zakończeniem i rozliczeniem roku obrotowego. Co gorsza, są to czyny o stosunkowo surowej reakcji karnej, gdyż większość z tych zachowań jest kwalifikowana jako przestępstwa. Podczas gdy czyny naprawdę szkodliwe mają zagrożenie realnie niskie. Niestety mamy tu także przejawy całkowicie nieracjonalnej reakcji karnej, czego przypadkiem może być nieumyślna odmiana nierzetelnego prowadzenia ksiąg. Takie ukształtowanie znamion należy uznać za nadmierną punitywność ze strony ustawodawcy.
Potrzebne zmiany w prawie karnym?
- Liczymy, że to kolejne już wydarzenie stanie się ważnym elementem koniecznej dyskusji o zasadności utrzymania w aktualnym kształcie Kodeksu karnego skarbowego - mówi Tomasz Oczkowski. I dodaje, że efekt tej regulacji jest powszechnie znany. Przestępczość wpisana w kontekst podatkowy, której aktywność jest przecież także realnym zagrożeniem dla wielu przedsiębiorstw, ciężko budujących swoją pozycję na rynku, z pewnością nie odczuwa obawy przed reakcją karną na ich nielegalne praktyki. Praktyczne zaś „ostrze” tej regulacji, także z uwagi na prymat finansowych organów postępowania przygotowawczego w tym postępowaniu, jest skierowane przeciwko osobom prowadzącym skomplikowane rozliczenia fiskalne – przy czym dotyczy ono bardzo często zachowań, które w żadnym wypadku nie mogą być uznane za intencjonalne naruszenie przepisów Kodeksu karnego skarbowego.
Dlatego też ważnym walorem tej Konferencji jest udział w nich przedstawicieli prokuratury, którzy omówią ważne aspekty efektywności karnego ścigania oszustw podatkowych. Ma to także bezpośredni związek z wprowadzonymi w ubiegłym roku istotnymi zmianami w prawie karnym, jakie wiązały się z wprowadzeniem do Kodeksu karnego nowych typów przestępstw „fakturowych”. Te drastyczne zmiany w prawie karnym i zmiana ciężaru organów wymiaru sprawiedliwości odpowiedzialnych za ściganie tego rodzaju zjawisk mogą przyczynić się do ważnych zmian praktycznych. Należy bowiem oczekiwać, że przedsiębiorcy i związany z nimi personel doradczy przestaną być adresatem działań oskarżycielskich.
Warto przeczytać: Podatki po nowemu - dużo zmian w 2019 roku
Patronat nad konferencją objął miesięcznik "Przegląd Podatkowy".
Program wydarzenia oraz rejestracji: https://www.law.umk.pl/osf/konferencje/economy-tax-crime/
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
