OPP zwykle nie rozliczają rzetelnie pieniędzy uzyskanych od podatników

Organizacje pożytku publicznego w Polsce niechętnie dzielą się informacją o tym, jak wykorzystują pieniądze otrzymane od podatników wynika z drugiej edycji raportu 1 proc. pod lupą przygotowanego przez Grant Thornton. Nawet największe organizacje rzadko publikują pełne sprawozdania finansowe.

Rocznie Polacy przekazują organizacjom pożytku publicznego (OPP) blisko 600 mln zł w ramach 1 procenta z PIT. Firma Grant Thornton – podobnie jak w zeszłym roku – sprawdziła, co dzieje się z tą ogromną kwotą. Czy pieniądze powierzane przez obywateli fundacjom i stowarzyszeniom są dobrze wydawane? Czy organizacje rzetelnie się z nich rozliczają? Czy nad transparentnością systemu sprawowany jest rzetelny nadzór? Na te pytania odpowiada raport Grant Thornton „1 proc. pod lupą. Wyniki audytu sprawozdań finansowych organizacji pożytku publicznego – edycja 2016”.

Grant Thornton poddał analizie sprawozdania finansowe reprezentacyjnej geograficznie próbie 100 organizacji pożytku publicznego w Polsce. Do oceny sprawozdań zastosowano te same kryteria, które wykorzystywane są przez audytorów do analizy sprawozdań przygotowywanych przez przedsiębiorstwa. Niestety, wynik tego badania – podobnie jak przed rokiem – nie napawa optymizmem. OPP zwykle nie rozliczają rzetelnie uzyskanych od państwa pieniędzy, a cały system jest nietransparentny.

Podstawowym problemem jest niska dostępność sprawozdań finansowych OPP. Aż 71 proc. z przebadanych organizacji nie umieściło (według stanu na koniec kwietnia 2016 r.) sprawozdania za 2014 rok ani w internecie, ani w KRS-ie, ograniczając się jedynie do złożenia wymaganej informacji do Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej.

Jak twierdzi Jan Letkiewicz, Partner Zarządzający Departamentem Audytu w Grant Thornton, jest to niepokojące zjawisko, ponieważ instytucje tego typu powinny charakteryzować się pełną transparentnością, a co za tym idzie – prezentować swoje wyniki finansowe w miejscach łatwo dostępnych, jak strona internetowa, nawet jeżeli nie jest to zobligowane ustawowo.

W tegorocznej edycji badania średnia punktów uzyskanych przez analizowaną setkę OPP we wszystkich pięciu kategoriach wyniosła 1,04 pkt na 2 możliwe. Jest to wynik o niespełna 50 proc. wyższy niż przed rokiem, gdy wyniósł on 0,7 pkt., ale nadal jakość sprawozdań pozostawia bardzo wiele do życzenia. Fakt, że organizacje zdobyły połowę możliwych punktów oznacza, że publikują tylko połowę informacji, które powinny znaleźć się w dobrze przygotowanym sprawozdaniu.

W tegorocznym badaniu dodatkowo przyjrzano się siedmiu najbardziej rozpoznawalnym organizacjom: WOŚP, PCK, PAH, Caritas, Fundacja Dzieciom „Zdążyć z Pomocą”, Fundacja Polsat oraz Fundacja TVN „nie jesteś sam”. Wbrew oczekiwaniom, wspomniana siódemka nie wypadła wcale dużo lepiej od tych mniejszych OPP. Najbliższe ideału były sprawozdania finansowe za 2014 r. przygotowane przez Fundację Dzieciom „Zdążyć z Pomocą” oraz Fundację TVN „nie jesteś sam”, natomiast zdecydowanie najbardziej od standardów odbiegało sprawozdanie złożone przez Caritas.