Ustawa z 13 września 1996 r. o utrzymaniu w czystości i porządku w gminach (Dz. U. poz. 391) zobowiązuje właścicieli nieruchomości do uiszczania opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi. Opłata jest pobierana od mieszkańców przez gminę na podstawie deklaracji składanej przez mieszkańców. Ustawa nie reguluje jednak kwestii czy w stawce tej należy uwzględnić podatek od towarów i usług.

W przedmiotowej sprawie gmina zwróciła się do organu podatkowego z pytaniem czy opłaty za gospodarowanie odpadami będą opodatkowane podatkiem VAT.

Zdaniem gminy, w oparciu o art. 15 ust. 6 ustawy o VAT, nie można jej w tym przypadku uznać za podatnika, ponieważ usuwanie i wywóz odpadów komunalnych będzie realizacją zadań publicznych nałożonych ustawą. Poza tym ustalone i pobierane od mieszkańców opłaty będą się wiązały z przejęciem obowiązków przez gminę z mocy ustawy, a nie w drodze umowy cywilnoprawnej.

Organ podatkowy nie zgodził się z tym stanowiskiem i uznał, że gmina w zakresie świadczenia czynności, o których mowa, będzie płatnikiem podatku VAT, a czynność pobierania opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi wykonywana będzie przez gminę w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność w ramach zadań jednostki samorządu terytorialnego. Zdaniem organu gmina będzie w tym zakresie korzystała ze zwolnienia od podatku od towarów i usług na podstawie § 13 ust 1 pkt 12 rozporządzenia Ministra Finansów z 4 kwietnia 2011 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 73 poz. 392).

Sprawa trafiła do WSA w Rzeszowie. Według sądu spór w przedmiotowej sprawie sprowadza się do ustalenia czy gminę wykonującą obowiązki wynikające z ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach w zakresie gospodarowania odpadami komunalnymi należy uznać za organ władzy publicznej czy też nie. Sąd przyjął, że w zakresie pobierania wyżej wskazanych opłat, gmina występuje z pozycji nadrzędnej w stosunku do innych podmiotów uczestniczących w tej czynności (właścicieli nieruchomości). Uprawnienie do pobierania opłat następuje nie na podstawie umowy cywilnoprawnej zawartej pomiędzy gminą i właścicielem nieruchomości, lecz wynika wyłącznie z przepisów ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz odpowiednich uchwałach rady gminy. Z tych względów należy stwierdzić, że pobieranie opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi jest czynnością mieszczącą się w sferze publicznoprawnej, w wykonywaniu której, gmina występuje w roli organu władzy publicznej.

Tym samym w rozpoznawanym zakresie gmina nie jest podatnikiem VAT, a w stawce opłaty za gospodarowanie odpadów komunalnych nie uwzględnia się kwoty podatku VAT.

Wyrok WSA w Rzeszowie z 13 listopada 2012 r., I SA/Rz 968/12