Koszty poniesione na opinie i analizy konieczne w fazie przygotowywania się do podjęcia decyzji o budowie środka trwałego zwiększają jego wartość początkową. Takie stanowisko przedstawił NSA w wyroku z dnia 1 lutego 2011 r., II FSK 1603/09.

Podatnik w ramach prowadzonej działalności podejmuje procesy inwestycyjne, w wyniku których dochodzi do wytworzenia środków trwałych. Jak sam wskazał w większości przypadków ponosi między innymi koszty: opinii prawnych, doradztwa, sporządzenia dokumentacji technicznych, dokumentacji projektowej związanej z konkretną inwestycją/modernizacją, które są związane z realizacją projektu inwestycyjnego lub praw autorskich do utworów, które nie stanowią odrębnych wartości niematerialnych i prawnych.

Podatnik wskazał, iż z uwagi na to, że wydatki te są ponoszone przed rozpoczęciem budowy środka trwałego (czyli przed rozpoczęciem jego wytwarzania), nie powinny być włączane do wartości początkowej. Organ podatkowy nie zgodził się jednak z tym stanowiskiem i uznał, że wydatki takie jak: koszty organizacji przetargów, koszty badań i pomiarów geologicznych oraz geodezyjnych itp. niezbędnych do realizacji danego projektu inwestycyjnego — są kosztami pozostającymi w bezpośrednim związku z kosztem wytworzenia danego środka trwałego i w związku z tym stanowią, w myśl art. 16g ust. 4 ustawy o CIT, koszty wyznaczające koszt wytworzenia, a zarazem wartość początkową środka trwałego i będą stanowić koszty uzyskania przychodów w sposób pośredni poprzez odpisy amortyzacyjne zgodnie z art. 15 ust. 6 tej ustawy.

Ostatecznie NSA podtrzymał stanowisko organów podatkowych stwierdzając, że pojęcie inwestycji obejmuje swym zakresem również czynności podejmowane przed rozpoczęciem budowy w celu stworzenia warunków do jej prowadzenia. Są to działania, które nie wchodzą w zakres jego zwykłej, bieżącej działalności, lecz są podejmowane w związku z zamierzoną budową środka trwałego. Do takich działań inwestycyjnych należy zaliczyć prace związane z przygotowywaniem i przeprowadzeniem przetargu, badań i pomiarów geologicznych i geodezyjnych, uzyskaniem pozwoleń budowlanych, które to czynności są niezbędne do realizacji konkretnego obiektu. Proces inwestycyjny obejmuje również prace związane z przygotowaniem placu pod budowę, w tym również likwidację (rozbiórkę) starego środka trwałego.

NSA uznał, że wszelkie wydatki, które dają się przyporządkować do środka trwałego stanowią element wartości początkowej wytwarzanego środka trwałego. Wydatki te nie zostałyby przez podatnika poniesione, gdyby nie podjęto decyzji o wytworzeniu środka trwałego. Gdyby podatnik nie prowadził przedmiotowej inwestycji nie musiałby ponosić wyżej wymienionych wydatków.

Michał Malinowski