W przedmiotowej sprawie 23 grudnia 2010 r. wszczęto egzekucję wobec podatnika. 28 grudnia 2010 r. bank przekazał na rachunek fiskusa zajętą kwotę wraz z odsetkami za zwłokę. A o zajęciu wierzytelności podatnik został powiadomiony 3 stycznia 2011 r. Sęk w tym, że termin przedawnienia zobowiązania upłynął 31 grudnia 2010 r.

Podatnik podniósł, że należności określone w tytule wykonawczym wygasły z dniem 31 grudnia 2010 r. na skutek upływu terminu przedawnienia. A skoro zawiadomienie o zastosowaniu środka egzekucyjnego, wraz z odpisem tytułu wykonawczego otrzymał po upływie okresu przedawnienia to przerwanie tego biegu przedawnienia było nieskuteczne.

Zdaniem organu niedoręczenie zobowiązanemu odpisu tytułu wykonawczego lub zawiadomienia o zajęciu jego prawa majątkowego przed upływem terminu przedawnienia, nie wpływa na ważność dokonanych czynności egzekucyjnych. To stanowisko zaaprobował sąd pierwszej instancji, akcentując dodatkowo, że ściągnięcie w drodze egzekucji administracyjnej zaległości podatkowej mieści się w pojęciu zapłaty w rozumieniu art. 59 § 1 pkt 1 ordynacji podatkowej, a zobowiązanie podatkowe, które wygasło na skutek zapłaty, nie może wygasnąć po raz drugi przed upływem terminu przedawnienia.

Sprawa trafiła do NSA. Zdaniem sądu kasacyjnego podatnik zasadnie podniósł nieskuteczności przerwania biegu przedawnienia, skoro zawiadomienie o zastosowaniu środka egzekucyjnego, wraz z odpisem tytułu wykonawczego otrzymał po upływie okresu przedawnienia. Konsekwencją spóźnionego, bo dokonanego po upływie okresu przedawnienia, zawiadomienia podatnika o zastosowaniu środka egzekucyjnego, jest brak przerwania biegu przedawnienia zobowiązania podatkowego na podstawie art. 70 § 4 ordynacji podatkowej. Zdaniem sądu bez znaczenia dla oceny sprawy pozostaje sam fakt wyegzekwowania kwoty podatku przed upływem okresu przedawnienia, jeżeli nie zostały spełnione wszystkie warunki, od których uzależnione jest przerwanie jego biegu, co musi przecież rzutować na prawną skuteczność zastosowanych przez organ środków. Podejmując próby wyegzekwowania należności podatkowych, na kilka dni przed upływem terminu przedawnienia, organ egzekucyjny musi mieć świadomość ryzyka utraty materialno-prawnej podstawy takich działań, jeżeli przed końcem tego terminu podatnik nie zostanie zawiadomiony o zastosowaniu środka egzekucyjnego. W takim wypadku postępowanie egzekucyjne winno zostać umorzone, czego konsekwencją będzie uchylenie dokonanych czynności egzekucyjnych, czyli przywrócenie stanu sprzed ich dokonania.

Wyrok NSA z 12 lutego 2014 r., II FSK 610/12

Omówienie pochodzi z programu Vademecum Głównego Księgowego