Spółka wybudowała osiedle domków jednorodzinnych z przeznaczeniem ich na sprzedaż. Jednak części z nich nie udało się sprzedać. W związku z tym spółka postanowiła przeznaczyć je do wynajmu i  zawarła umowy najmu z opcją zakupu z potencjalnymi kupcami. W ramach tej opcji spółka zobowiązała się do sprzedaży domu na rzecz najemcy oraz udzielenia rabatu w wysokości 89% kwoty zapłaconej w ramach czynszu. O powodzeniu takiego planu zdaniem spółki przemawia fakt, że najemcy angażują znaczne kwoty na wykończenie domów, a w dwóch przypadkach zostały już podpisane umowy przedwstępne.

Ponadto spółka wskazała, że każdy z pięciu przedmiotowych budynków był przekazany na cele mieszkaniowe po upływie 12 miesięcy od zakończenia budowy i zawiadomieniu właściwego organu o przyjęciu do użytkowania. Spółka kwalifikuje te budynki jako wyroby gotowe, zaś związane z nimi grunty - jako towary handlowe.

Kiedy i dlaczego należy dokonywać korekty naliczonego VAT?
Spółka mając wątpliwości czy chce właściwie postąpić złożyła wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej, w którym zadała pytanie czy jest zobowiązana do dokonywania jakichkolwiek korekt podatku naliczonego VAT, przypadającego na wynajęte budynki, który został wcześniej odliczony przy nabyciu towarów i usług w ramach ich budowy?

Wnioskodawczyni stwierdziła, że nie jest zobowiązana do dokonywania jakichkolwiek korekt na podstawie art. 91 ustawy o VAT. Spółka podkreśliła, że domy były wybudowane z zamiarem ich sprzedaży, a tymczasowy wynajem nie zmienia tego celu. Spółka wskazała, że ze względu na fakt, iż budynki stanowią towary przeznaczone na sprzedaż to będzie mieć zastosowanie art. 91 ust. 7b w związku z ust. 7c ustawy o VAT, a ponieważ od końca okresu rozliczeniowego, w którym wydano towary do użytkowania upłynęło 12 miesięcy, obowiązek korekty zostaje wyłączony.

Dyrektor izby skarbowej nie zgodził się z twierdzeniami spółki. Fiskus przyznał rację, że początkowo budynki miały przeznaczenie na sprzedaż, ale oddanie ich w najem spowodowało, że są wykorzystywane wyłącznie do czynności zwolnionych od podatku. Zdaniem organu, skoro doszło do zmiany przeznaczenia wykorzystania budynków to spółka ma obowiązek skorygować odliczony podatek na podstawie art. 91 ust. 7d ustawy o VAT i nie można było zastosować kolejnego ust. 7b tego artykułu, gdyż ten odnosi się do towarów i usług wykorzystywanych przez podatnika w działalności gospodarczej. Tymczasem domy będące przedmiotem najmu, przed zmianą przeznaczenia, nie były przez wnioskodawczynię wykorzystywane do działalności gospodarczej, gdyż nastąpiło to dopiero z chwilą oddania w najem.

Stanowisko organu podatkowego podzielił Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu (I SA/Wr 1446/15). WSA wskazał, że zmiana prawa do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony wiązała się ze zmianą przeznaczenia i wykorzystania rzeczy na cele działalności zwolnionej od podatku od towarów i usług.

Zmiana celu przeznaczenia towaru może skutkować obowiązkiem dokonania korekty
Ostatecznie 12 stycznia br. Naczelny Sąd Administracyjny (I FSK 220/16) zaaprobował rozstrzygniecie WSA i tym samym podzielił argumentację fiskusa. Sąd wskazał, że nie ma wątpliwości, iż uległ zmianie cel wykorzystania domów. Rzeczywiście, początkowo budowano domy z przeznaczeniem ich sprzedaży, ale gdy nie udało się tego osiągnąć to przeznaczenie uległo zmianie i domy zostały wynajęte. Tym samym spółka osiąga obecnie dochody z ich wynajmu. NSA podkreślił, że zmiana celu jest bardzo ważna. Fakt, że domy w końcu zostaną sprzedane obecnym najemcom nie zmieni tego, że są wynajmowane, co jest czynnością zwolnioną. Sąd drugiej instancji stwierdził, że w tym przypadku prymat wiedzie działalność zwolniona, czyli wynajem, a to z kolei ma duże znaczenie dla kwestii czy należy dokonać korekty czy nie. NSA wskazał, że zawarte umowy przedwstępne pozostają poza najmem. Końcowo sąd wskazał, że spółka osiągnie dochody z tytułu i z wynajmu i sprzedaży.

NSA: Przychód należy rozpoznać w chwili wydania pakietu >>