Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej wydał 7 kwietnia br. wyrok w sprawie C‑333/20 – dotyczący kwestii stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej dla celów VAT. Sprawa dotyczyła niemieckiej spółki Berlin Chemie sprzedającej swoje towary w Rumunii, gdzie była zarejestrowana dla celów VAT.
Berlin Chemie AG, spółka z siedzibą w Niemczech, prowadząca w Rumunii sprzedaż produktów farmaceutycznych, zawarła ze swoją spółką zależną, mającą w tym kraju siedzibę, umowę marketingowo-reklamową, w oparciu o którą spółka rumuńska zobowiązała się promować w Rumunii produkty farmaceutyczne Berlin Chemie AG.
Czytaj też: Stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej a VAT - praktyka polskich organów podatkowych >
Faktury za usługi świadczone przez spółkę rumuńską, wystawiane na Berlin Chemie AG, nie zawierały podatku VAT, ponieważ, zdaniem Spółek, miejscem świadczenia tych usług były Niemcy. Rumuńskie ograny podatkowe stwierdziły, że Berlin Chemie posiada w Rumunii stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej ponieważ poprzez kontrolowaną przez nią spółkę zależną dysponuje w Rumunii wystarczającymi zasobami ludzkimi i technicznymi. Zdaniem rumuńskich organów podatkowych, usługi nabywane przez BC powinny zatem podlegać opodatkowaniu w Rumunii.
Organ wydał decyzję podatkową nakładającą na spółkę rumuńską obowiązek zapłaty podatku z tytułu świadczonych usług wraz z odsetkami.
Spółka rumuńska, nie zgadzając się ze stanowiskiem organu, wniosła skargę do sądu apelacyjnego w Bukareszcie, kwestionując okoliczność posiadania przez Berlin Chemie AG fixed establishment na terytorium Rumunii.
Ostatecznie sprawa trafiła do TSUE, któremu zadano pytania prejudycjalne.
Nie ma zakładu, ale jest spółka zależna
TSUE stwierdził, że „art. 44 dyrektywy Rady 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej, zmienionej dyrektywą Rady 2008/8/WE z dnia 12 lutego 2008 r., oraz art. 11 rozporządzenia wykonawczego Rady (UE) nr 282/2011 z dnia 15 marca 2011 r. ustanawiającego środki wykonawcze do dyrektywy 2006/112/WE należy interpretować w ten sposób, że spółka mająca siedzibę w jednym państwie członkowskim nie posiada stałego zakładu w innym państwie członkowskim z tego względu, że posiada tam spółkę zależną, która udostępnia jej zasoby ludzkie i techniczne na podstawie umów, na mocy których spółka ta świadczy na zasadzie wyłączności usługi marketingowe, regulacyjne, reklamowe i reprezentacyjne, które mogą mieć bezpośredni wpływ na wielkość jej sprzedaży.”
Zdaniem TSUE, istotne z perspektywy stałego miejsca prowadzenia działalności jest ustalenie charakteru zaplecza technicznego i personalnego. TSUE orzekł, że to samo zaplecze personalne nie może być wykorzystywane jednocześnie do świadczenia i odbioru tych samych usług. Według Trybunału, w zaistniałej sprawie usługi świadczone przez spółkę rumuńską są otrzymywane przez Berlin Chemie AG, która, w celu realizacji sprzedaży na terytorium Rumunii, wykorzystuje własnych pracowników i zaplecze techniczne znajdujące się w Niemczech. Udzielając odpowiedzi na pytania prejudycjalne, TSUE odniósł się również do faktu, iż spółka rumuńska nie uczestniczyła bezpośrednio w sprzedaży produktów Berlin Chemie AG i nie zaciągała w jej imieniu zobowiązań.
W uzasadnieniu wyroku Trybunał podkreślił, że kwalifikacja zakładu jako stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej nie może zależeć wyłącznie od statusu prawnego danego podmiotu.
Czytaj też: Reguły ustalania miejsca świadczenia usług związanych z nieruchomościami od 1 stycznia 2017 r. >
Liberalne rozumienie miejsca prowadzenia działalności
- Wyrok wprowadza dosyć liberalne rozumienie pojęcia stałego miejsca prowadzenia działalności i jest zasadniczo korzystny dla podatników. Warto jednak mieć na uwadze, że TSUE operuje zwrotami, które mogą być różnie interpretowane przez polskie organy podatkowe – podkreśla Robert Jaszczuk, doradca podatkowy w Pragmatic Solutions.
Ekspert dodaje, że wyrok jest szczególnie istotny dla podatników korzystających w krajach UE z usług spółek zależnych. Argumentacja przedstawiona przez TSUE rozjaśnia przesłanki, jakimi podatnicy powinni kierować się przy ustalania ewentualnego istnienia stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej.
- Wyrok jest wiec krokiem w stronę gwarancji pewności opodatkowania, której w stosunku do kwestii stałego miejsca prowadzenia działalności opodatkowanej wciąż podatnikom brakuje. Wyrok niewątpliwie będzie też stanowił kolejny argument w sporach z organami podatkowymi, które w dalszym ciągu prezentują stosunkowo restrykcyjne podejście do tego zagadnienia – ocenia Robert Jaszczuk.
Ekspert zauważa, że „dostęp” do zasobów ludzkich i technicznych, a szczególnie jego zakres jest niezwykle istotną, a jednocześnie budzącą wiele trudności interpretacyjnych przesłanką do uznania utworzenia stałego miejsca prowadzenia działalności na gruncie podatku VAT.
- Cieszy fakt, że ostatnie wyroki TSUE w tym zakresie (m.in. Dong Yang, Titanium) odbiegają od wyroku Wellmory, który w Polsce w wielu wypadkach jest dalej stosowany – podkreśla Robert Jaszczuk.
Sprawdź więcej: 0114-KDIP1-2.4012.542.2021.3.RST, Stałe miejsce prowadzenia działalności - Pismo wydane przez: Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej >
- Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej orzekł, że ustalenie okoliczności faktycznych należy do sądu, przed którym toczy się postępowanie, a jeśli wskazane przez TSUE kryteria zostaną potwierdzone, Berlin Chemie AG nie posiada na terytorium Rumunii stałego miejsca prowadzenia działalności, ponieważ nie dysponuje odpowiednią strukturą pozwalającą jej na odbiór w tym państwie usług i ich wykorzystywanie dla celów działalności gospodarczej polegającej na sprzedaży produktów farmaceutycznych – stwierdza Przemysław Skorupa, Dyrektor w Dziale Doradztwa Podatkowego Deloitte.
PROCEDURA w LEX: Ustalanie miejsca świadczenia usług pośrednictwa >
Ekspert podkreśla, że jest to kolejny wyrok, który wskazuje na istotne czynniki z punktu widzenia „fixed establishment” i może mieć znaczący wpływ na praktykę podatkową w zakresie Fixed Establishment również w Polsce, która, w wielu przypadkach, była do tej pory niekorzystna dla podatników.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.