Kredyt podatkowy w podatkach dochodowych

Oba podatki dochodowe (od osb fizycznych i od osb prawnych) zawierają w swojej konstrukcji instytucję kredytu podatkowego. O ile jednak w podatku dochodowym od osb prawnych kredyt jest dostępny dla wszystkich przedsiębiorcw, to w zakresie podatku dochodowego od osb fizycznych kredyt podatkowy dostępny dla podatnikw opodatkowanych na zasadach oglnych albo ryczałtu od przychodw ewidencjonowanych (nie przysługuje podatnikom opodatkowanym w formie podatku liniowego lub karty podatkowej). Należy jednak podkreślić, iż podatnicy podatku dochodowego od osb fizycznych mają możliwość co roku zmieniać formę opodatkowania jeżeli mieliby zamiar skorzystać z kredytu wystarczyłoby, żeby wybrali w danym roku zasady oglne lub ryczałt od przychodw ewidencjonowanych.

Kredyt w podatku dochodowym od osób fizycznych

Zgodnie z art. 44 ust. 7a-7i ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2010 r. Nr 51, poz. 307 z późn. zm.) – dalej u.p.d.o.f., podatnicy, którzy po raz pierwszy rozpoczęli prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej zwolnieni są od obowiązku składania deklaracji podatkowych (PIT-5) oraz opłacania zaliczek na podatek dochodowy z tytułu rozpoczętej pozarolniczej działalności gospodarczej, w roku podatkowym następującym:
1) bezpośrednio po roku, w którym rozpoczęli prowadzenie tej działalności, jeżeli w roku jej rozpoczęcia działalność ta była prowadzona co najmniej przez pełnych 10 miesięcy, albo
2) dwa lata po roku, w którym rozpoczęli prowadzenie tej działalności, jeżeli nie został spełniony powyższy warunek, czyli jeżeli w roku jej rozpoczęcia działalność ta była prowadzona mniej niż pełnych 10 miesięcy.

Przykład
Podatnik rozpoczął wykonywanie działalności gospodarczej 25 lutego 2005 r. Oznacza to, że z kredytu podatkowego będzie mógł korzystać już w 2006 r. Gdyby jednak działalność została rozpoczęta tydzień później – kredyt przysługiwałby dopiero w 2007 r.

Kredyt podatkowy nie jest powszechnie przysługujący. Przez podatnika rozpoczynającego po raz pierwszy prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej ustawodawca rozumie bowiem osobę, która w roku rozpoczęcia tej działalności, a także w okresie trzech lat, licząc od końca roku poprzedzającego rok jej rozpoczęcia, nie prowadziła pozarolniczej działalności gospodarczej samodzielnie lub jako wspólnik spółki niemającej osobowości prawnej (cywilnej, jawnej, partnerskiej, komandytowej lub komandytowo-akcyjnej) oraz działalności takiej nie prowadził małżonek tej osoby, o ile między małżonkami istniała w tym czasie wspólność majątkowa.

Przykład
Podatnik prowadził działalność gospodarczą w formie spółki cywilnej przez kilka lat, po czym zlikwidował prowadzoną działalność. Następnie – po dwóch latach – rozpoczął wykonywanie działalności gospodarczej w formie indywidualnego przedsiębiorstwa. Powoduje to, że pomimo rozpoczęcia działalności gospodarczej, podatnikowi nie przysługuje prawo do kredytu podatkowego.

Poza powyższym możliwość skorzystania z kredytu podatkowego dotyczy podatników, którzy łącznie spełniają następujące warunki:
1) w okresie poprzedzającym rok korzystania z tego zwolnienia osiągnęli przychód z pozarolniczej działalności gospodarczej średniomiesięcznie w wysokości stanowiącej równowartość w złotych kwoty co najmniej 1000 euro, przeliczonej według średniego kursu euro, ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski, z ostatniego dnia roku poprzedzającego rok rozpoczęcia tej działalności,;
2) od dnia rozpoczęcia prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej do dnia 1 stycznia roku podatkowego, w którym rozpoczynają korzystanie ze zwolnienia, byli małym przedsiębiorcą w rozumieniu przepisów o działalności gospodarczej, a w okresie poprzedzającym rok korzystania ze zwolnienia zatrudniali, na podstawie umowy o pracę, w każdym miesiącu co najmniej 5 osób w przeliczeniu na pełne etaty (przeciętne miesięczne zatrudnienie ustala się w przeliczeniu na pełne etaty, pomijając liczby po przecinku; w przypadku, gdy przeciętne miesięczne zatrudnienie jest mniejsze od jedności, przyjmuje się liczbę jeden);
3) w prowadzonej pozarolniczej działalności gospodarczej nie wykorzystują środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, a także innych składników majątku, o znacznej wartości, udostępnionych im nieodpłatnie przez osoby zaliczone do I i II grupy podatkowej w rozumieniu przepisów o podatku od spadków i darowizn, wykorzystywanych uprzednio w działalności gospodarczej prowadzonej przez te osoby i stanowiących ich własność;
4) złożyli właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego oświadczenie o korzystaniu z tego zwolnienia; oświadczenie składa się w formie pisemnej w terminie do dnia 31 stycznia roku podatkowego, w którym podatnik będzie korzystał z tego zwolnienia;
5) w roku korzystania ze zwolnienia są opodatkowani na zasadach ogólnych (według skali podatkowej) – kredyt nie jest więc dostępny dla podatników opłacających podatek liniowy.

Zgodnie z powyższymi regułami, ze zwolnienia skorzystać mogą tylko mali przedsiębiorcy stale zatrudniający co najmniej pięć osób i sprzedający swoje towary lub usługi (osiągający inne przychodu) w średniej kwocie miesięcznej stanowiącej równowartość co najmniej 1000 euro. Zgodnie z art. 105 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (tekst jedn.: Dz. U. z 2010 r. Nr 220, poz. 1447), za małego przedsiębiorcę uważa się przedsiębiorcę, który w co najmniej jednym z dwóch ostatnich lat obrotowych zatrudniał średniorocznie mniej niż 50 pracowników oraz osiągnął roczny obrót netto ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług oraz operacji finansowych nieprzekraczający równowartości w złotych 10.000.000 euro, lub sumy aktywów jego bilansu sporządzonego na koniec jednego z tych lat nie przekroczyły równowartości w złotych 10.000.000 euro.

 Poza powyższym aby skorzystać z kredytu podatkowego przedsiębiorcy nie mogą wykorzystywać w prowadzonej pozarolniczej działalności gospodarczej środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, a także rzeczowych składników majątku związanego z wykonywaną działalnością, nie będących środkami trwałymi, udostępnionych im nieodpłatnie przez osoby zaliczone do I i II grupy podatkowej w rozumieniu przepisów o podatku od spadków i darowizn, wykorzystywanych uprzednio w działalności gospodarczej prowadzonej przez te osoby i stanowiących ich własność, jeżeli łączna wartość tych składników majątkowych stanowi równowartość w złotych kwoty co najmniej 10.000 euro, przeliczonej według średniego kursu euro, ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski, z ostatniego dnia roku poprzedzającego rok korzystania z tego zwolnienia. Wartość składników majątkowych określa się na podstawie cen ich nabycia. Jeżeli jednak cena, bez uzasadnionej przyczyny, znacznie odbiega od wartości rynkowej tych rzeczy lub praw, wartość określa organ podatkowy lub organ kontroli skarbowej w wysokości wartości rynkowej według zasad zawartych w art. 19 u.p.d.o.f. Należy także dodać, iż ustawa z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (tekst jedn.: Dz. U. z 2009 r. Nr 93, poz. 768) zalicza:
1) do I grupy podatkowej – małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, zięcia, synową, rodzeństwo, ojczyma, macochę i teściów,
2) do II grupy podatkowej – zstępnych rodzeństwa, rodzeństwo rodziców, zstępnych i małżonków pasierbów, małżonków rodzeństwa i rodzeństwo małżonków, małżonków rodzeństwa małżonków, małżonków innych zstępnych.

Podatnicy korzystający z kredytu podatkowego wykazują w zeznaniu o wysokości osiągniętego dochodu (poniesionej straty) składanym za rok podatkowy, w którym korzystali z tego zwolnienia, dochód osiągnięty (stratę poniesioną) z pozarolniczej działalności gospodarczej, przy czym dochodu tego nie łączy się z dochodami z innych źródeł, a strata podlega rozliczeniu na zasadach ogólnych. Dochód ten – mimo wykazania w zeznaniu nie podlega opodatkowaniu w danym roku – opodatkowanie następuje dopiero w ciągu następnych pięciu lat. Dochód wykazany w zeznaniu łączy się bowiem z dochodem (stratą) z pozarolniczej działalności gospodarczej, wykazanym w zeznaniach o wysokości osiągniętego dochodu (poniesionej straty) składanych za pięć kolejnych lat następujących bezpośrednio po roku, w którym podatnik korzystał ze zwolnienia – w wysokości 20% tego dochodu w każdym z tych lat. W praktyce oznacza to rozłożenie dochodu na pięć równych, rocznych rat.