Zagwarantowanie poszanowania niezależności banku centralnego przez prawo krajowe wymagane jest w ramach tzw. konwergencji prawnej, która zakłada, że oprócz ekonomicznych kryteriów konwergencji uczestnictwo Rzeczypospolitej Polskiej w trzecim etapie Unii Gospodarczej i Walutowej uzależnione jest od wypełnienia określonych kryteriów prawnych. Niezależność ta ma być gwarantowana m.in. poprzez zapewnienie, że kontrola sprawowana nad krajowymi bankami centralnymi przez podmioty zewnętrzne, w tym państwowe organy kontroli, spełnia określone warunki.
W aspekcie dostosowania polskiego systemu prawnego do wymogów traktatowej zasady niezależności banku centralnego konieczne jest poddanie pod analizę mechanizmu kontroli działalności Narodowego Banku Polskiego przez Najwyższą Izbę Kontroli, który był przedmiotem krytycznych uwag ze strony EBC i Komisji Europejskiej.
Przy wyborze odpowiedniego rozwiązania pomocna może się okazać analiza doświadczeń innych państw członkowskich, które już należą do strefy euro. Niezależnie jednak od wybranego wariantu zagadnienie kontroli NBP przez NIK stanowi przykład istotnego wpływu prawa UE na treść i wykładnię ustaw zasadniczych państw członkowskich oraz na pozycję ustrojową centralnych organów państwowych. W tym aspekcie kontekst unijny stał się nieodłącznym elementem analizy i wykładni postanowień Konstytucji RP.
Więcej w "Europejski Przegląd Prawa" - numer 2 z 2011 r.